درناي سيبري
درنای سیبریa
نام فارسی: درنای سیبری/ درنای سفیدa
نام انگلیسی: Siberian white cranea
نام علمی: Grus leucogeranusa
خانواده: درناییان (Gruidae)a
جمعیت: تنها یک قطعه در ایران زمستان گذرانی می‌کند.a
پراکنش: پراکندگی درنای سیبری بیشتر در جنوب چین، هند و سیبری روسیه است. به تعداد كمتر در پاکستان و در ایران، زمستان‌ها در جنوب دریای خزر در فریدون کنار زندگی می‌کند.a
زیستگاه: سازگار به خشکی و آب، در مناطق تالابی، شالی‌زارها، نی‌زارها و دریاچه‌های کم عمق زندگی می‌کند. زمستان گذرانی این پرنده در تالابهای ترجیحاً وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است. این پرنده روی زمین و گاهی هم در آب‌های کم عمق آشیانه می‌سازد.a
اندازه: درنای سیبری پرنده‌ای بزرگ با قدی نزدیک به یک و نیم متر و فاصله دو بال بیش از ۲ متر و بدنی یکدست سفید است. طول بدن درنای سیبری 135 سانتیمتر است.a
ریخت‌شناسی: درنای سیبری پاهای بلند، گردن دراز، صورت و قسمت فوقانی سر از نوك منقار تا پشت چشم قرمز است. چشم‌های زرد، منقار سخت و کشیده و اندکی بلند دارد. دم آن در مقایسه با جثه‌اش کوتاه است. پرنده‌ی بالغ کاملاً سفید است و شاه‌پرهای سیاه‌رنگ آن در هنگام پرواز نمایان می‌شود. نر و ماده همشکل و فقط نر كمي بزرگتر است. صورت پرنده‌ی جوان لخت و قرمز نیست و سر و گردن آن به رنگ مسی دیده می‌شود.a
رژیم غذایی: تغذیه، بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌ءهای گیاهان آبزی است اما از حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک نیز تغذیه می‌کند.a
زادآوری: با گذاشتن حداکثر 2 تخم که تنها يكي از آن‌ها به جوجه تبدیل می شود، پایین‌ترین درصد رشد را میان پرندگان دارد. در 3 سالگی، جفتی برای خود انتخاب می‌کند و در 4 و 5 سالگی، قادر به تولید مثل است. درناها آشیانه‌ی خود را روی زمین می‌سازند. درناهای سیبری تاپایان عمر به هم وفادار می‌مانند.a
وضعیت حفاظتی گونه: در آستانه‌ی انقراض است.a
a
مطالب قابل توجه: a
- درنای سیبری یکی از سه نوع درنا است كه در فصل‌های سرد، از زادگاه سرد سیر خود در سیبری به سمت مناطق گرم‌تری چون ایران پرواز می‌کند. مهاجرت درناهای سیبری به ایران، هر سال کم‌تر می‌شود. a
درناهای سیبری 3 جمعیت غربی، شرقی و مرکزی دارند. دسته‌ای که به سمت ایران می آیند، در مقایسه با دسته‌های دیگر، بسیار کم جمعیت هستند. آخرین بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری، بامداد دوشنبه 8 آبان ماه 1391 در دامگاه های «ازباران» استان مازندران فرود آمد. این پنجمین سال متوالی است که این پرنده به تنهایی مهاجرت خود به ایران را انجام می دهد و اهالی فریدونکنار و ازباران نام این پرنده را «امید» گذاشته‌اند.a
- در ميان درناها تنها درناي سيبري قادر است با منقار دندانه‌دار خود از ریشه‌های زیرزمین و شکارهای لیز و لغزنده که به پرنده تغذیه كند.a
- صداي درناي سيبري بلند و گاهی آرام، رسا و آهنگین و فلوت مانند شبیه کروک کروک؛ به طور متناوب برای ارتباط برقرار كردن با سایر اعضاء گروه بكار می‌رود.a
- درنای سیبری پرنده‌ای بسیار حساس است و زیستگاه های خاصی را برای زندگی انتخاب می‌کند. وجود این پرنده در یک منطقه، نشانه‌ی سلامت آن زیستگاه و نشانه‌ی این است که آن زیستگاه آلودگی ندارد؛ مواد غذایی در آن به اندازه است و به اندازه‌ی کافی برای زندگی جانوران امنیت دارد.a
- در فصل زادآوری، درناهای نر برای جلب توجه درناهای ماده حرکات نمایشی اجرا می کنند. این حرکات به رقص درناها معروف است. در این زمان، درنای نر با حرکت های گردن و سر، چرخیدن و با ز و بسته کردن بال‌ها و در حالی که صداهای منقطعی از خود در می‌آورد، نمایش تولید مثلی‌اش را اجرا می‌کند.a
a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a
a