زاغ بور
زاغ بورa
نام فارسی: زاغ بور/ بور مرغ/ زاغ کویریa
تام انگلیسی: Persian ground - jaya
نام علمی: Podoces pleskeia
خانواده: کلاغیان (Corvidae)a
جمعیت: در سال‌های اخیر جمعیت آن به دليل صيد جهت تاكسيدرمي به شدت کاهش پیدا کرده است. a
پراکنش: در شرق و جنوب شرقی ایران؛ در مناطق بیابانی استان‌های سمنان، خراسان، كرمان، سیستان و بلوچستان، یزد پراكندگی دارد.a
زیستگاه: زیستگاه زاغ بور مناطق مسطح بیابانی و تپه‌های شنی با پوشش گیاهی مناسب مانند دشت‌های وسیع با درختچه‌ها و بوته‌های بلند قیچ، اسكنبیل و تاغ است.a
اندازه: طول این پرنده در حدود 24 سانتی متر است.a
ریخت‌شناسی: رنگ پر و بال نخودى مايل به قهوه‌اى است، صورت كمرنگ‌تر و از قاعده منقار تا چشم‌ها لكه سياه رگه‌مانند و نيز لكه سياه بزرگى در بالاى سينه‌اش ديده مى‌شود. منقار، بلند با اندكى خميدگى روبه پايين و بال‌ها پهن است. دم و بال‌ها سياه با دو نوار بالى سفيد كه در پرواز مشخص مى‌شوند. پاهای آن بلند و سیاه است و برای دویدن در بیابان‌ها سازگار شده است.a
رژیم غذایی: زاغ بور از حشره‌ها، خزندگان كوچك و دانه‌های گیاهی بیابانی تغذیه می‌کند.a
زادآوری: زاغ بور ماده در فصل بهار 6 تخم شيري رنگ و خالدار در لانه‌ای میان بوته‌های قیچ می‌گذارد. در طول مدت نگهداری از تخم‌ها، تنها زاغ بور ماده روی تخم می‌خوابد و زاغ نر برای او غذا می آورد. 17 تا 19 روز بعد جوجه‌ها از تخم خارج می‌شوند. آن‌ها به سرعت رشد می‌کنند و دو هفته پس از خروج از تخم، به طور کامل از پر پوشیده می‌شوند و می‌توانند به جستو جوی غذا بروند.a
وضعیت حفاظتی گونه: در حال حاضر به اقدام حفاظتی ویژه ای نیاز ندارد.a
a
a
a
a
مطالب قابل توجه: a
- زاغ بور از خانواده ی کلاغ هاست اما برخلاف آن ها، بدن روشنی دارد. بههمین سبب به آن زاغ بور یا بور مرغ می گویند. a
- زاغ بور تنها پرنده‌ی بومی و خاص ایران است. از مهم‌ترین مناطق زیستی زاغ بور می‌توان به ذخیره گاه زیست کره‌ی خارتوران اشاره کرد.آن‌ها از پرندگانی هستند که خود را کاملاً با وضعیت بیابان وفق داده اند؛ به طوری که به جز مناطق بیابانی در جای دیگری دیده نمی‌شوند.a
- جفت نر و ماده‌ی زاغ بور در تمام طول سال با هم زندگی می‌کنند. آن ها با کمک هم آشیانه‌ی گردی با شاخه‌های در هم تنیده در میان بوته‌های قیچ می‌بافند. کف آن با پشم گوسفند، الياف گياهي و گل پوشانده شده است.a
- زاغ بور پروازهای بلند و طولانی ندارد و معمولاً در ارتفاع كمتر از ده متر پرواز می‌كند این پرنده هنگام احساس خطر ترجیح می دهد روی زمین بدود. تا زماني که تخم يا جوجه در لانه باشد، پرنده بالغ در صورت احساس خطر به سرعت از لانه دور مي‌‌شود و سر بوته‌اي مي‌‌نشيند و آواز سر مي‌‌دهد تا دشمن احتمالي دنبالش کند و از لانه دور شود.a
- زاغ بور با نوك قوى خود دانه‌هايى را از روى زمين جمع مى‌كند، بعضى را مى‌خورد و بعضى ديگر را در چاله‌‌اي كوچك كه حفر مي‌كند قرار مى‌دهد و روى آن را مى پوشاند. جالب اينكه همه دانه‌ها را يك جا دفن نمى‌كند و جاي تعدادي از دانه‌ها را فراموش و به رويش گياهان كمك مي‌كند. a
- زاغ بور جانورى قلمروطلب است. وقتى در محدوده‌اى يك جفت از اين پرندگان مشاهده شد بايد مطمئن بود كه به شعاع ۵۰۰مترى نمى‌توان زاغ سومى را ديد.a
- وجه تمايز اين پرنده با اعضاى ديگر خانواده كلاغ‌ها، برخوردارى از صدايى دلنشين است.زاغ بور صدايى دلنشين و آهنگين دارد كه اين ويژگى بر جذابيتش افزوده است.a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a