چرخ ريسك پشت بلوطي
چرخ ریسک پشت‌بلوطیa
a
نام فارسی: چرخ ریسک پشت بلوطیa
نام انگلیسی: Eurasian Penduline Tita
نام علمی: Remiz pendulinus a
خانواده: پشت‌بلوطی چرخ‌ریسکیان (Remizidae)a
a
جمعیت: نامعلوم.a
پراکنش: تابستان‌ها در شرق آلمان دیده می‌شود و در مدیترانه، هند و چین زیست می‌کند. در ایران بومی غرب کشور است؛ اما زمستان‌ها در سیستان و بلوچستان هم دیده می‌شود.a
زیستگاه: چرخ ریسک در میان درختان، به خصوص درختان بید، صنوبر و گز، در نی‌زارهای ساحلی و واحه‌ها زندگی می‌کند.a
اندازه: طول بدن این پرنده 11 سانتی‌متر است.a
ریخت‌شناسی: چرخ ریسک پشت بلوطی، از کوچک‌ترین چرخ ریسک‌هاست. دم دراز و منقار نوک تیزی دارد. روتنه و پوش‌پرهای بالش بلوطی، بال‌ها و پرهای دمش سیاه و زیر تنه‌اش نخودی رنگ است. در نژادهای گوناگون،رنگ سر متفاوت است. a
رژیم غذایی: چرخ ریسک پشت بلوطی غذای خود را از حشره‌ها و دانه‌ها به دست می‌آورد.a
زادآوری: پرنده‌ی ماده 6 تا 8 تخم سفید رنگ می‌گذارد و 13 تا 14 روز روی آن‌ها می‌خوابد. پس از بیرون آمدن جوجه‌ها از تخم، والدین 16 تا 18 روز آن‌ها را تغذیه می‌کنند.a
وضعیت حفاظتی گونه: در حال حاضر به اقدام حفاظتی ویژه‌ای نیاز ندارد.a
a
مطالب قابل توجه: a
- چرخ ریسک پشت بلوطی مانند تمام چرخ ریسک‌ها پرنده‌ای کوچک، پر جنب و جوش و در خت‌زی است. a
- چرخ ریسک پشت بلوطی پرنده‌ای بافنده است. این پرنده، با مواد گیاهی لانه ای شگفت انگیز می سازد تا در آن تخم بگذارد. این لانه تخم مرغي شكل با مدخلي قيف مانند معمولا از انتهای شاخه‌ی درختان بر سطح آب آویزان است.a
- نژادی از این پرنده که در آذربایجان و منطقه زاگرس (menzbieri) یافت می شود ؛ پرنده بالغ با سر و گلوی سفید مایل به خاکستری و نوار پهن و سیاه روی صورت به آسانی شناخته می‌شود . پشتش بلوطی و شکمش سفید مایل به نخودی است. a
نژاد دیگر که در ناحیه جنوبی دریای خزر (macronyx) و منطق سیستان (nigricans) پیدا می‌شود، خیلی متغیرند، ولی معمولاً سر کاملاً قهوه‌ای مایل به سیاه دارند که تا گلو و حلقه سفید دور گردن امتداد دارد. a
در نژاد coronatus که در منهی‌الیه شمال شرقی ایران زادو ولد می کند و زمستان را در جنوب شرقی ایران می‌گذراند، تارکی تقریباً سفید دارد و سیاهی طرفین سرش در پس گردن به یکدیگر می‌پیوندد. a
نابالغ تمام این نژادها به طور کلی قهوه‌ای مایل به خاکستری کمرنگ است و نشانه‌های سیاه و بلوطی را ندارد.a
- صداي این پرنده آرام و شبیه «سی ی ی ی ی» یا آهنگین شبیه «تی - تی - تی - تی - تی» شنیده می شود.a
- نوک بال‌های این پرنده گرد است و پرواز ضعیفی دارد. منقار چرخ ریسک پشت بلوطی کوتاه است و پاهای کوتاه و نیرومندی دارد. بر صورت و پشت سر چرخ ریسک‌ها ، لکه‌ی سیاهی دیده می‌شود که مانند ماسکی روی سر آن‌ها قرار دارد.a
a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a