زنجانرود
زنجانچاي (زنجان رود)a
كلياتa
زنجانچاي از شاخه‌هاي مهم رودخانة قزل اوزن است كه در شهرستان‌هاي ابهر و زنجان جريان دارد. رودخانة نسبتاً بزرگي كه تقريباً از وسط استان زنجان گذشته و آن‌را به دو نيمة شمالي و جنوبي تقسيم مي‌كند.a
a
پيشينهa
رودخانة زنجان را در قديم ماج‌رود مي‌گفتند.a
a
سرچشمهa
شاخه‌هاي اولية اين رودخانه از دامنه‌ةاي قافلانكو واقع در شمال شهر سلطانيه (ارتفاع 3000 متر) و كوه‌هاي آق داغ و دلخان واقع در جنوب اين شهر سرچشمه مي‌گيرند.a
a
رودخانه‌هاي فرعيa
زنجانچاي در مسير جريان خود از سرچشمه، رودخانه‌هاي سيه ساره، بوئين، گزل درّه‌رود، آريا چاي، سل درّه، سارمساقلو، جليل گلي، قيزجه‌چاي، سهرين، قره چريان، سردهات چايي، دالي چايي، صدفيلر، قره‌قاني، سرخه ديزج و زرعان را دريافت مي‌كند كه بيشتر اين رودها فصلي هستند.a
a
آبادي‌هاي محل گذرa
رودخانه زنجانچاي پس از گذشتن از سلطانيه از آبادي‌هاي اسدآباد، شك‌آباد، يوسف‌آباد، بناب،ديزج، سايان، شهر زنجان، كوشان،خرم‌پي، نيك‌پي، اكبرآباد، سرچم سفلي، گوالان و رجعين عبور كرده و اراضي آنها را مشروب نموده در غرب روستاي رجعين به قزل اوزن مي‌پيوندد.a
a
طول، عرض، عمقa
طول رودخانة زنجانچاي از منبع تا محل تلاقي به قزل اوزن 170كيلومتر و از محل شهر سلطانيه 148 كيلومتر مي‌باشد. گودترين محل رودخانة اطراف زنجان و دشت زنجان مي‌باشد.a
جهت جريان رودخانه نيز از جنوب شرق به سمت شمال غرب مي‌باشد، پس از زنجان در امتداد جادة آسفالت و راه‌آهن زنجان به ميانه جريان مي‌يابد.a
a
وسعتa
مساحت حوضة رودخانة زنجانچاي به بيش از 4600 كيلومتر مربع مي‌رسد. سطح حوضه شامل كوهستان، تپه‌ماهور و اشتها و جلگه‌هاي كم وسعت مي‌باشد.a
a
ساير اطلاعاتa
با توجه به فصلي بودن زنجانچاي بيشتر آب آن در فصل‌هاي زراعي به مصرف اراضي كشاورزي آبادي‌هاي اطراف مي‌رسد و در برخي موارد مصب رودخانه به قزل‌اوزن خشك و خالي از آب است.a
شيب متوسط رودخانة زنجانچاي 0/7درصد مي‌باشد.a
آبدهي متوسط رودخانه در يك دورة 20 ساله در محل ايستگاه هيدرولوژي سرچم 147/2 ميليون متر مكعب در سال بوده است. مناظر زيبا و فضاهاي سرسبز حاشية زنجانچاي در مسير زنجان تا روستاي رجعين (محل اتصال به قزل اوزن) از چشم‌اندازهاي طبيعي اين رودخانه است.a
منابع : a
افشين، يدالله، رودخانه هاي ايران، جلد دوم، وزارت نيرو و شركت مهندسين مشاور جاماسب، 1373.a
مفخم پايان، لطف الله، فرهنگ رودهاي ايران، سازمان جغرافيايي كشور،1353.a
جعفري، عباس، گيتاشناسي ايران، جلد دوم (رودها و رودنامه هاي ايران)، گيتاشناسي، 1376.a
a