روباه معمولي
روباه معمولیa
a
نام فارسی: روباه معمولیa
نام انگلیسی: Common Fox / Red Foxa
نام علمی: Vulpes vulpesa
خانواده: سگ‌سانان(Canidae)a
a
جمعیت: نامعلومa
پراکنش: در سه قاره‌ی بزرگ اروپا، آمریکا و آسیا و برخی نواحی شمال آفریقا و در ایران در اکثر مناطق کشور پراکنده است.a
زیست‌گاه: روباه معمولی يا روباه قرمز در همه‌ی زیست‌گاه‌ها، اعم از جنگلی، تپه ماهوری، کوهستانی، بیابانی و دشت‌ها و مرتع‌ها زندگی می‌کند. گاهی هم در داخل شهرها دیده می‌شود. معمولاً از مناطق بسیار خشک و جنگل‌های انبوه دوری می‌کند. به‌طور مثال در جنگل‌هاي انبوه تنها در جنگل‌های گلستان دیده شده‌‌است.a
اندازه: این روباه از گونه‌های دیگر روباه‌ها بزرگتر می‌باشد. طول بدن روباه معمولی 50 تا 77 سانتی‌متر، طول دم آن 32 تا 55.5 سانتی‌متر، ارتفاع بدنش 35 تا 40 سانتی‌متر و وزنش 4 تا 11 کیلوگرم است.a
ریخت‌شناسی: دمی بلند و پشمالو با نوك سفید‌رنگ، پوزه‌ای باریک و گوش‌هایی بزرگ و سیخ با رنگ پشت سياه يا خاكستري دارد. رنگ موهای بدن در مناطق متفاوت متغیر است و معمولاً خاكستري قهوه‌ای تا نخودی دیده می‌شود. a
رژیم غذایی: روباه معمولی از پستانداران کوچک مانند موش و خرگوش، پرندگان و جوجه‌ی آن‌ها، قورباغه، حلزون، ماهی و خرچنگ، حشره‌ها و سایر بی مهرگان تغذیه می‌کند و غذاهای گیاهی در حکم غذاهای مکمل برای آن است. این حیوان مثلاً ترکمن‌صحرا تابستان‌ها از هندوانه نیز تغذیه نموده‌‌است و حتی میوه‌هایی مانند توت و خرما و غلات تازه رسیده و گیاهان سبز نیز در سبد غذایی این حیوان قرار گرفته‌اند. غذای اضافی را در زیر خاک پنهان می‌کند.a
زادآوری: روباه نر از بوی ادرار نوع ماده وی را پیدا می‌کند. روباه ماده ممکن است با چند نر نیز جفت گیری کند. روباه ماده در زمستان بچه می‌زاید. دوران آبستنی این روباه معمولاً بین ۵۱ تا ۶۳ روز است و تعداد توله‌ها بین ۳ تا ۸ عدد است و معمولاً ۴ عدد است. در ۱۰ ماهگی توانایی تولید مثل پیدا كرده و ۱۰ سال عمر می‌کنند.a
وضعیت حفاظتی: این گونه در ایران، جمعیتی به نسبت کافی دارد.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- روباه حيوان بسيار باهوش و باصبر و حوصله است. روباه برای شکار مدتها به انتظار می‌نشیند و وقتی شکار نزدیک می‌شود، به‌طور ناگهانی به‌طرف آن می‌جهد. یکی از ابتکارهای روباه برای شکار طعمه آن است که با چشمان بسته، دهان باز و زبان بیرون افتاده، درست مانند یک روباه مرده، روی زمین دراز می‌کشد. پرندگان لاشه خوار با دیدن آن برای خوردن لاشه پایین می‌آیند. اما روباه در یک حرکت، آن‌ها را شکار می‌کند.a
2- دم کلفت روباه با موهای کرکی این پستاندار را زیبا کرده است و هم کاربردهای دیگری دارد. روباه در هنگام خواب، از دم خود به‌جای بالش استفاده می‌کند. این‌کار سبب می‌شود با پوشاندن پاها و صورت، گرمای بدنشان حفظ شود و یخ نزنند. روباه‌ها با به حرکت درآوردن دم، پیام‌هایی برای سایر روباهان می فرستند.a
3- در ایران، علاوه بر روباه معمولی، 3 نوع روباه دیگر به نام های روباه ترکمنی، روباه شنی و شاه روباه زندگی می‌کنند. دربین روباه‌های ایران، روباه‌معمولی بزرگتر و پراکنش بیش‌تری دارد و در اغلب مناطق دیده می‌شود.a
4- روباه‌ها حیوانات خانواده دوستی هستند. آن‌ها پس از جفت گیری همراه همسر خود شروع به ساختن لانه برای تولد نوزادان می‌کنند. پس از تولد بچه‌ها، مادر در لانه باقی می‌ماند و پدر برای آن غذا می‌آورد و بچه‌ها هم از شیر مادر تغذیه می‌کنند. بچه‌ها تا 4 ماهگی به خانواده وابسته‌اند و بعد از آن مستقل می‌شوند. خانواده دوست‌بودن روباه‌ها به اندازه‌ای است که برای نوزادان 2 لانه‌ی مجزا درست می‌کنند تا هنگام احساس خطر، فوری آن‌ها را جابه‌جا کنند.a
5- روباه حیوانی است شبگرد که معمولاً در روز استراحت می‌کند و در سه نوبت یعنی غروب و نیمه شب و صبح زود فعال است اما اگر مریض باشد یا در فصل جفت‌گیری یا به دنبال غذا باشد در روز نیز مشاهده می‌شود. روباه حیوان اجتماعی نیست و به صورت تکی و منفرد زندگی می‌کند و فقط در زمان جفت گیری و مراقبت از بچه‌ها زندگی جمعی دارد.a
6- روباه حيواني شكارچي و گوشتخوار است و نقش مهمي در كنترل جمعيت جمعیت جوندگان و موش‌ها را بازی می‌کند ولي به خاطر جثه كوچكش در طبيعت دشمنان فراواني دارد و گوشتخواراني چون گرگ، گربه‌هاي وحشي، پلنگ، خرس و همچنين پرندگان شكاري مانند عقاب‌ها و جغد بزرگ به روباه حمله كرده و آن‌را شكار مي‌كنند. a
شكارچيان گاهي روباه را براي دم، پوست پرمو و نرمش به دام مي اندازد و در بعضي از نقاط دنيا از گوشتش هم استفاده مي‌كنند.a
روباه حيواني است كه خيلي سخت به تله مي‌افتد و گاهي اوقات پاي خود را كه در تله افتاده به وسيله دندان قطع نموده و از تله نجات پيدا مي‌كند.a
در ناحيه زير دم غددي با ترشحات بسيار بدبو وجود دارند و موجب فرار جانوراني مي‌شوند كه دشمن روباه هستند.a
a
a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، 1387 a
3- http: //irna.ir، کد خبر 30152518a
4- http: //www.irandeserts.coma