بيابان و كوير
بيابان و كويرa
a
مناطق بياباني ايران با بارش كمتر از200 ميليمتر بارندگي ساليانه ،43% مساحت كشور را مي‌پوشاند. بارش ساليانه در برخي از اين مناطق مانند استان‌هاي يزد، اصفهان، سيستان و بلوچستان، سمنان و مناطق مركزي ايران به كمتر از 90 ميليمتر نيز مي‌رسد. در اين مناطق ضريب تغييرات بارندگي بيش از 40 ميليمتر، ضريب بي‌نظمي بارش بيشتر از 13 ميليمتر و ميزان تبخير عموماً بيش از 2000 ميليمتر و در مناطقي مانند يزد و سيستان و بلوچستان به بيش از 3000 ميليمتر در سال مي‌رسد. a
a
بيابانهاي ايران به دو دسته بيابانهاي داخلي و ساحلي تقسيم مي‌شوند. بيابانهاي ساحلي بصورت نواري شرقي- غربي با پهنايي نابرابر از بندر گواتر در مشرق تا خوزستان در جنوب غرب ايران در سواحل شمالي درياي عمان و خليج فارس گسترده شده است. بزرگترين مشخصة اين بيابانها كه مهمترين عامل تفكيك آنها از بيابانهاي داخلي نيز مي‌باشد، وجود رطوبت نسبي بالا به‌ويژه در فصل گرم به علت مجاورت با اقيانوس هند و جهت بادهاي مرطوب دريايي در فضاي اين بيابان مي‌باشد.a
بيابانهاي داخلي در محاصره دو رشته كوه زاگرس و البرز قرار گرفته است، به‌‌طوري كه مي‌توان آن را در رديف بيابانهاي باد پناهي قرار داد. اين بيابانها معمولاً در پشت سلسله کوه‌هايي که ابرهاى بارانزا نمى‌توانند به آنجا برسد به وجود مى‌آيند، زيرا هنگام صعود هوا از كوهستان توده هواي مرطوب در دامنه بادگير كوهستان رطوبت خود را بصورت بارش از دست مي‌دهد و به‌صورت هوايي خشك و گرم در دامنه بادپناه سرازير مي‌شود. علت اصلي پيدايش بيابانهاي ايران استيلاي پرفشار جنب حاره در جلوگيري از تراكم رطوبت در سطوح بالايي جو و پراكنده كردن ابرها است.a
كوير در مناطق بياباني ديده مي‌شود. اراضي با پوشش گياهي مقاوم به شوري يا بدون گياه، نمكزار و فرو افتاده‌تر را كوير مي‌گويند.a
بيابانهاي و كويرهاي ايران با عوارض و پديده هاي محيط طبيعي مانندكلوت‌ها، تپه‌هاي ماسه‌اي، نمكزارهاي ديدني و منابع تجديد پذير طبيعي مانند مراتع كويري و معادن نمك و املاح مختلف آن با كاربرد در صنايع شوينده، شيشه‌سازي، كشاورزي و......داراي توانمندي‌هاي اقتصادي و جاذبه‌هاي گردشگري مهمي مي‌باشند. a
a