صوفي رود

a

صوفي چاي (صافي رود)a

كليات: a

از رودخانه‌هاي مستقل و نسبتاً پر‌آب حوضة آبريز درياچة اروميه است كه در شهرستان‌هاي مراغه و بناب جريان دارد.a

پيشينه: a

حمدالله مستوفي در كتاب نزهى القلوب در توصيف ولايت مراغه مي گويد: آبش از رود صافي است كه از سهند بر مي‌خيزد و در بحيرة چيچست مي ريزد. a

صافي رود در اصطلاح محلي صوفي چاي ناميده مي شود.a

سرچشمه: a

كوه‌هاي كمال داغي (با ارتفاع 3210 متر)، نال ميخ تكن گيرو سي داغي(با ارتفاع 3382 متر)، قرمش داغ (با ارتفاع 3424 متر) و ميدان داغ (با ارتفاع 3412 متر) از رشته سهند واقع در 37 كيلومتري شمال شرقي مراغه سرچشمه‌هاي اصلي صوفي چاي هستند.a

رودخانه‌هاي فرعي: a

صوفي چاي در مسير خود رودهاي كهق چاي، كهك دره سي، نهر بسته جو، مردق چي و چوان چاي را دريافت مي‌نمايد و قبي چاي و نهر حاضر آباد از انعشابات صوفي هستند كه جداگانه به دريا مي‌ريزند.a

آبادي‌هاي محل گذر: a

صوفي چاي از شهرها و روستاهاي ياي شهري، هريس، صومعه آشان، تازه كنده قشلاق، قشلاق علويان، مراغه، فرج آباد، خوشه مهر، بناب، قره‌چپق، عيسي خاني و قشلاق خانه برق عبور كرده و با بستر دلتايي به صورت چند شاخه به درياچة اروميه مي‌ريزد.a

طول، عرض، عمقa

طول مسير صوفي چاي حدود 75 كيلومتر مي‌باشد. عمق متوسط آن تا 1/5 متر و پهناي متوسط آن از 10 تا 15 متر است.a

جهت جريان رودخانه ابتدا شمال شرقي به جنوب غربي و از شهر مراغه تا محل ريزش به درياچة اروميه شرق به غرب مي‌باشد.a

وسعت: a

مساحت حوضه آبريز صوفي چاي 1800 كيلومتر مربع مي‌باشد كه شامل مناطق كوهستاني و جلگه‌اي مي‌شود.a

ساير اطلاعات: a

صوفي چاي رودخانه‌اي دائمي است كه تمامي آب آن به مصرف كشاورزي آبادي‌هاي محل گذر رسيده و در تابستان خشك مي‌شود.a

از محل سرچشمه رودخانه تا محل روستاي علويان (قسمت علياي شهر مراغه) بستر آن پرشيب و جريان آن با سرعت زياد است به طوريكه شيب بستر آن در بخش كوهستان 4 درصد و در جلگه 1 درصد و متوسط شيب آن 2 درصد است.a

سد عظيم علويان تنها سازه مصنوعي است كه بر روي رودخانه صوفي چاي احداث گرديده است.a

منابع : a

افشين، يدالله، رودخانه هاي ايران، جلد اول، وزارت نيرو و شركت مهندسين مشاور جاماسب، 1373.a

جعفري، عباس، گيتاشناسي ايران، جلد دوم (رودها و رودنامه هاي ايران)، گيتاشناسي، 1376.a

هويدا، رحيم، جغرافياي چيچست يا درياچه رضائيه، انتشارات دانشگاه آذرابادگان (دانشگاه تبريز)، 1355.a

بديعي، ربيع، جغرافياي مفصل ايران، جلد اول، اقبال، 1362.a

a