گربه شني
گربه شنيa
نام فارسی: گربه شنيa
نام انگلیسی: Sand Cat a
نام علمی: Felis margaritaa
خانواده: گربه‌سانان (Felidae)a
a
جمعیت: نامعلومa
زیست‌گاه: در نواحي بياباني و استپي كه از حداقل پوشش گياهي برخوردار است، زندگي ميكند. اين گربه خود را با مناطق فوق‌العاده خشك با دماي بالاتر از 51 درجه سانتي‌گراد و تپه‌هاي شني تطابق داده است. در شكاف صخره‌ها يا در چاله‌هايي كه با حفر عمودي زمين مي‌سازد، لانه ميكند. a
پراکنش: در مناطق شن‌زار بیابانی آفریقای شمالی (بيابان صحارا)، عربستان، تا تركمنستان، ایران و پاکستان زندگی می‌کند. این گربه در ایران در پارک ملی کویر، مناطق جنوبی کویر لوت در استان کرمان، منطقه حفاظت شده توران، پناهگاه حیات وحش بختگان، منطقه حفاظت شده بهرام گور و منطقه شکار ممنوع دره باغ بوانات در استان فارس، غرب پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد، منطقهٔ حفاظت شده موته، پناهنگاه حيات‌وحش نايبندان، دشت ترکمن‌صحرا و نواحی شمالی خراسان رضوی، دشت سمسور در ايرانشهر و منطقه حفاظت شده سیاه کوه اردکان دیده شده است.a
اندازه: طول سر و تنه به‌طور میانگین ۵۰ سانتی‌متر و دم 30 سانتی‌متر است. ارتفاع بدن در ناحیه‌ي شانه ۲۴ تا ۳۰ سانتی‌متر و میانگین وزنش 1.5 تا 3.4 کیلوگرم است. نرها معمولاً از ماده‌ها درشت‌ترند.a
ریخت‌شناسی: جثه‌اش تقريباً همانند گربه خانگي است. موها نرم و متراكم، رنگ موهاي پشت، زرد شني گاهي با نوارها و خال‌هاي نسبتاً تيره و پايين بدن سفيد است. سر پهن، گوش‌ها بزرگ و پهن و با فاصله به نسبت زياد از هم قرار دارند. دست و پا كوتاه است. برخلاف ساير گربه‌ها كف دست‌ها و پاها موهاي بلند قهوه‌اي يا سياهي دارند كه پينه‌ها را مي‌پوشاند. يك نوار گندمگون متمايل به قرمز از گوشه چشم‌ها به سمت گونه‌ها مشاهده مي‌شود. معمولاً در قسمت انتهاي دم دو تا سه حلقه وجود دارد. انتهاي دم نيز اغلب سياه‌رنگ است.a
رژیم غذایی: از جوندگان كوچك مانند جربيل‌ها، پامسواكي، خرگوش صحرايي، پرندگان، خزندگان و حشرات تغذيه ميكند. اين گربه قادر است در مناطقي كه آب وجود ندارد زندگي كند و آب مورد نياز خود را از بدن طعمه‌اش تأمين نمايد.a
زادآوری: معمولاً يكبار و تقريباً در هر فصل از سال قادر به زادآوري است. معمولاً 2 تا 4 بچه مي‌زايد. گربه شنی نر در پرورش بچه‌ها نقش فعالی دارد.a
وضعیت حفاظتی: كمياب و تحت حفاظت قرار دارد.a
a
مطالب قابل توجه: a
1-موهاي بلند كف دست و پا حركت گربه شني را در شنزارها به‌خوبي امكان‌پذير مي‌سازد. از طرف ديگر، اين موها به منزله عايقي كف دست و پا را از گرماي كوير محافظت مي‌كنند. موهاي بلند، همچنين گوش‌ها را از شن‌هاي كوير محاظت ميكند.a
2- گوش‌های بزرگ و شنوایی فوق العاده قوی دارند که حتی امواج ماورای صوت ناشی از حرکت جانوران در زیرزمین را هم دریافت می‌کند. اين ويژگي، همچنين آن‌ها را قادر می‌سازد در هنگام نزدیک شدن، تعقیب کردن و حمله به شکار فاصله‌ها را بسیار دقیق محاسبه کنند.a
3- گربه شنی در بین کوچ‌نشینان صحرای آفریقا به‌دلیل مهارتش در شکار مار معروف است. هرچند فوق‌العاده درنده‌خو است اما در اسارت بسیار رام و سر به‌راه است.a
4- مخصوصاً در فصول گرم شب‌گرد است و با وجود انزواطلبی شدید قلمروطلب نیست.a
5- انسان براي پوست، گوشت و استخوان اين گربه را شكار ميكند. پرندگان شکاری و يوز‌پلنگ اين گربه را شكار مي‌كنند. بچه‌هاي گربه شني بيشتر در معرض خطر قرار دارند و طعمه شغال، گرگ و مار مي‌شوند.a
a
منابع : a
a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a