كبك

کبکa

نام فارسی: کبکa

نام انگلیسی: Chukara

نام علمی: Alectoris chukara

خانواده: قرقاوليان (Phasanidae)a

جمعیت: در مناطق پراکنش خود جمعیت مناسبی دارد.a

پراکنش: کبک زیر گونه‌های متفاوتی دارد؛ اما به طور کلی در آسیای میانه، قبرس، سوریه، فلسطین، قفقاز، ارمنستان، افغانستان، جنوب شوقی بالکان، غرب هیمالیا، چین و ترکستان روسیه زندگی می‌کند. در ایران نیز به جز نوار ساحلی شمالی و جنوبی، در سایر نقاط کشور دیده می‌شود.a

زیست گاه: کبک در مناطق ناهموار و لخت، دره‌هایی با درختان پراکنده و در مناطق کوهستانی و مناطق شیب دار صخره‌ای و سنگلاخی زندگی می‌کند.a

اندازه: طول بدن این پرنده 33 سانتی‌متر است. وزن متوسط كبك به 600 گرم مي‌رسد.a

ریخت شناسی: نرو ماده هم شکل، دارای بدنی تقریباً خاکستری مایل به قهوه‌ای با خطوط سیاه بلوطی و نخودی در پهلوها هستند. یک نوار سیاه از پیشانی آن‌ها شروع می‌شود، پس از انشعاب و عبور از چشم ها، دور گردن می‌پیچد و در قسمت بالای سینه به هم می‌رسد. منقار و پاهای کبک‌ها قرمز و پهلوهای آن ها راه راه است.a

رژیم غذایی: کبک ها از بذرها، گیاهان و حشره‌ها تغذیه می‌کنند.a

زادآوری: پرنده‌ی ماده در لانه‌ی خود که معمولاً در حفره‌های زمین‌های لخت یا در میان بوته‌ها قرار دارد، 8 تا 14 تخم نخودی با نقطه‌های قرمز رنگ می‌گذارد. اما گاهی در لانه‌ی این پرنده تا 21 تخم هم مشاهده می‌شود. سپس به تنهایی روی تخم‌ها می‌خوابد. جوجه‌ها پس از 15 یا 16 روز پرواز کنند. اما پس از یاد گرفتن پرواز، مدتی با والدین خود می‌مانند.a

وضعیت حفاظتی گونه: باید از شکار بیش از حد این پرنده جلوگیری کرد.a

مطالب قابل توجه: a

- کبک‌ها در هنگام صبح و بعد از ظهر در روي زمين به چرا مشغولند. آنها مهاجرت نمي‌کنند و جابجايي هاي فصلي آنها فقط در ارتفاع است.a

- رنگ بدن کبک بسیار شبیه رنگ محل زندگی آن‌هاست. به همین سبب، از این خصوصت استفاده می کنند تا در میان علفزارهای کوهستانی از دید دشمنان پنهان شوند.a

- این پرنده در هنگام احساس خطر، یک باره با صدای بلندی که در اثر بال زدن تولید می‌شود، از داخل علف‌ها بلند می‌شود. پرواز کبک معمولاً در هنگام احساس خطر انجام مي‌شود و به مسافت‌هاي کوتاه و در سراشيبي محدود است. هنگام عبور از ناهمواري‌هاي سطح زمين، کبک‌ها بر روي پاهاي خود جست مي‌کنند و ترجيح مي‌دهند بدوند تا پرواز کنند.a

- گروه اجتماعي اوليه از يک دسته کبک شامل تعداد گوناگوني از بالغ‌ها و جوجه‌هايشان تشکيل مي‌شود و بزرگترين گروه‌ها را مي‌توان در چشمه‌ها ديد. گروه‌هاي بزرگتر در زمستان تشکيل مي‌شوند.a

- کبک‌ها در هنگام شب را زير بوته‌ها و يا داخل صخره‌ها به سر مي‌برند. نرها به طور فعال از قلمرو خود دفاع مي‌کنند.a

- در ایران برای شکار کبک دو روش وجود دارد. یکی از روش‌ها استفاده از تفنگ و دیگری در شب و با استفاده از چراغ و تور است. اگر نور چراغ در چشم کبک ها بیفتد، دیگر نمی‌توانند تکان بخورند و فرار کنند.a

- بيشترين صدايي که از کبک شنيده مي‌شود با آواي chuck, chuck ,.... است که از هر دو جنس نر و ماده بر مي‌آيد که به تدريج به آواي chukar, chukar ,..... تبديل مي‌گردد و از فواصل دور قابل شنيدن است.a

- تعداد تخم کبک‌ها زیاد است و برای ترمیم جمعیت خود قدرت زیادی دارند و اگر تخم کبک‌ها خورده شود، آن‌ها می‌توانند در همان فصل، دوباره تخم بگذارند. اما به سبب شکار بسیار زیاد اگر برای شکار آن‌ها حدو مرزی وجود نداشته باشد، به زودی این پرنده در معرض خطر انقراض قرار خواهد گرفت.a

- کبک ها با خوردن بذر گیاهان، به پراکنش آن ها کمک می کنند. زیرا بذرها از دستگاه گوارش کبک ها می گذرند و در مکان های دورتر دفع می شوند. به علاوه، برخی بذرها برای آن که آماده ی جوانه زنی شوند، باید به طور طبیعی از دستگاه گوارش یک حیوان بگذرد.a

a

منابع : a

1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a

2- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a

- به پيوند‌ها رجوع شود.a

كبك

كبك

كبك