قرقاول
قرقاولa
نام فارسی: قرقاولa
نام انگلیسی: Pheasanta
نام علمی: Phasianus colchicusa
خانواده: قرقاوليان (Phasanidae)a
جمعیت: در سال‌های اخیر به شدت از جمعیت آن کاسته شده است و تنها در نقاط محدودی از بیشه‌زارها و تمشک‌زارهای شمال کشور بومی است و زیست می‌کند.a
پراکنش: در جنوب غربي آسيا، قفقاز، ترکیه، ارمنستان، افغانستان، روسیه، چین، مغولستان، کره،شمالي، اروپا، آمریکای شمالی، هاوایی و زلاندنو دیده می‌شود. در ایران در شمال کشور به صورت نواری از آذربایجان و ارسباران تا سرخس و خراسان شمالی پراکنده است.a
زیستگاه: قرقاول روي درختان در جنگل‌های مرطوب و تمشک‌زارها و درخت‌زارهای پهن برگ زندگی می‌کند.a
اندازه: طول بدن پرنده‌ی نر 85 سانتی‌متر و طول بدن پرنده‌ی ماده 60 سانتی‌متر است. وزن قرقاول ايراني به 3 كيلوگرم مي‌رسد.a
ریخت‌شناسی: پرو بال پرنده‌ی نر بسیار رنگین است. سر آن براق با پوست برهنه و دور چشم‌ها قرمز است. پاهای این پرنده سیخک دارد. پرنده‌ی ماده کوچک‌تر و به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود. دم در هر دو جنس بلند است. نژاد ایرانی این پرنده فاقد طوق سفید گردن و همینطور گوشپرهای کناری سر است.a
رژیم غذایی: قرقاول از بذرها، گیاهان و حشره‌ها، گاهی حلزون، سوسمار، موش، قورباغه و... تغذیه می کند.a
زادآوری: پرنده‌ی ماده در لانه‌ای که روی زمین در داخل حفره‌ها ساخته است، 7 تا 15 تخم مایل به قهوه‌ای می‌گذارد. سپس 23 تا 27 روز روی تخم‌ها می‌خوابد. جوجه‌ها توانایی آن را دارند که غذا پیدا کنند و پس از 12 تا 24 روز هم پرواز می‌کنند.a
وضعیت حفاظتی گونه: قرقاول از پرندگان حفاظت شده‌ی ایران است به علت کاهش جمعیت این پرنده در سال های اخیر اجرای برنامه های حفاظتی از آن لازم است.a
a
مطالب قابل توجه: a
- قرقاول، به خصوص جنس نر آن ، پرنده‌ی زیبایی است و گوشت خوش مزه‌ای هم دارد. شكار قرقاول نيازمند مهارت زيادي است. زیرا قرقاول از روی زمین به طور ناگهانی بر می‌خیزد و پس از مقداری اوج گرفتن، از بالای درختان، به طور مستقیم به پرواز ادامه می دهد و در بوته زارها فرود می‌آید. در ارتفاع کم پرواز می‌کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است.a
- در دنیا انواع زیادی قرقاول وجود دارد. قرقاول‌های ایران همه از یک گونه‌اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوت‌های ظاهری برخی آنها را شامل چهار زیر گونه: منطقه ارسباران و دشت مغان قرقاول‌های تالش از آستارا تا چالوس قرقاول‌های گلستان از حدود بابل تا پارک گلستان، قرقاول‌های سرخس در جنگل‌های مرزی سرخس مي‌دانند. این قرقاول‌ها از نظر رنگ و نقش و نگارهای بال و پر با هم تفاوت دارند.a
- قرقاول‌های ایران در سال های بسیار دور، به آمریکا و آفریقا برده شده و در محیط های طبیعی رها شده اند تا شکارچیان به شکارآن‌ها بپردازند. نوعی قرقاول به نام قرقاول آفریقایی نیز برای تکثیر و استفاده از گوشت آن وارد ایران شده است. رها سازي گونه‌هاي بيگانه قرقاول موجب دورگه شدن قرقاول‌هاي بومي ايران مي‌شود و بايد از آن اجتناب نمود.a
- قرقاول نر صدايي شبيه صداي خروس‌هاي محلي شمال كشور دارد. از روي صداي قرقاول محققين قرقاول‌ها را شمارش مي‌كنند. قرقاول قلمرو طلب بوده و پرنده نر پيروز با چند ماده جفت‌گيري مي‌كند. پرنده‌ی نر در ساختن لانه، خوابیدن روی تخم و پرورش جوجه‌ها با پرنده‌ی ماده همکاری نمی‌کند.a
- این پرنده در زبان فارسی اسامی متعددی داشته و علاوه بر قرقاول که متداول‌ترین نام پرنده می‌باشد به آن تورنگ، تیرنگ، تذرو، تذرج و خروس صحرایی نیز می‌گویند.a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a