سپرماهي برقي ايران
a
سپرما هی برقی ایرانa
a
a
نام فارسی: سپرماهی برقی ایرانیa
نام انگلیسی: marbled electric ray a
نام علمی: Torpedo sinuspersicia
خانواده: سپرماهیان برق دار (Torpedinidae)a
جمعیت: نامعلومa
پراکنش: سپرماهی برقی در غرب اقیانوس هند، دریای سرخ، جنوب آ فریقا و خلیج فارس و دریای عمان پرا کنده است.a
زیستگاه: این ماهی درآ ب های لب شور و دریایی مناطق گرم و حاره تا عمق 200 متر و مناطق صخره ای مرجانی زندگی می‌کند.a
اندازه: حداکثر طول بدن سپر ماهی برقی به 130 سانتی متر می‌رسد.a
ریخت شناسی: سپر ماهی برقی بدنی از بالا به پایین پهن و دایره‌ای شکل دارد. باله‌های سینه‌ای آن به هر دو طرف سر لحیم شده است. بدنش در مقایسه با سایر سپر ماهیان، حجیم‌تر و توپرتر است. پشت بدنش قهوه‌ای است و لکه های غیر منظم قهوه‌ای تیره‌ای روی آن دیده می‌شود. قسمت شکمی‌اش سفید است و پوزه‌ی گردی دارد. پوستش چرمی و بدون فلس و چشم هایش روی سر است. دهان کوچک و بینی‌اش در زیر سر قرار دارد. دم آن کوتاه و کلفت و بدون خار است و باله‌ی دمی مشخص و بزرگی دارد.a
رژیم غذایی: سپر ماهی برقي از بی مهرگان و سخت پوستان تغذیه می‌کند.a
زادآوری: فصل زادآوری این ماهی نامعلوم است. سپر ماهی تخم گذار - زنده زا و لقاح آن داخلی است.a
وضعیت حفاظتی: از وضعیت این گونه در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست ؛ اما به احتمال زیاد، خطری جدی آن‌ها را تهدید نمی‌کند.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- سپرماهی های برقی یک جفت اندام تولید کننده‌ی برق دارند. این اندام‌ها، که به شکل لانه‌ی زنبور هستند، در دو طرف سر قرار دارند. هر یک از آن‌ها دارای یک قطب مثبت در بالا(به سمت پشت بدن)و یک قطب منفی در پایین (به سمت شکم) هستند. سپرماهی برقی با کمک این اندام‌ها شوک الکتریکی تولید می‌کند و ولتاژ برق تولیدی آن 10 تا 220 ولت است. البته معمولاً برق تولیدی 70 ولت است. سپر ماهی از این جریان الکتریسته برای بی حرکت کردن طعمه، دفاع از خود و تعیین محل طعمه استفاده می کند.a
2- آب شش‌های سپرماهیان، بر خلاف ماهیان استخوانی، با سر پوش آب ششی پوشیده نشده است. بلکه به صورت 5 جفت شکاف آب ششی در زیر بدن (ناحیه ی شکمی) قرار دارد. a
3- سپرماهی‌ها روی بسترهای شنی و نرم مناطق کم عمق دریاها و اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند. این ماهی ها به دلیل داشتن بدنی پهن، می‌توانند به راحتی داخل بستر فرو بروند تا هم از دید دشمنان پنهان بمانند و هم راحت‌تر به شکار به طعمه بپردازند. به علاوه، سپر ماهی‌ها قادرند برای استتار، خود را به رنگ بستر دریا در بیاورند.a
4- سپر ماهی برقی ایرانی هنگام شنا کند و تنبل است؛ زیرا باله‌های سینه‌ای آن کاملاً به بدنش چسبیده و اثر ناچیزی از ان باقی مانده است. این موضوع باعث شده است بدن ماهی تا حدودی به شکل دایره یا بیضی در بیاید.a
5- دهان سپر ماهی‌ها زیر بدنشان قرار دارد این دهان کوچک است و قابلیت بیرون زدن به صورت رفت و برگشتی دارد. این ویژگی به اضافه‌ی دندان‌های پهن، به آن ها کمک می‌کند بی‌مهرگان و ماهیان کف‌زی را بخورند. دندان‌های سپرماهی برای خرد کردن صدف‌ها، پوسته‌ی سخت خرچنگ‌ها و ... سازگاری یافته است. سپر ماهی های برقی عموماً تنها زندگی می‌کنند. اما در فصل تولید مثل، به صورت گروهی دیده می شوند.a
6- در برخی نقاط دنیا، پوست سپرماهی‌ها دباغی و از چرم به دست آمده، برای ساخت وسایل چرمی استفاده می‌شود. در برخی مناطق نیز سپرماهی‌ها را می‌خورند.a
7- سپرماهی برقی ایرانی، مانند دیگر سپرماهی‌ها، با خوردن بی‌مهرگان و ماهی‌های کف زی، به تعادل جمعیت این گونه درطبیعت کمک می‌کند. این ماهی‌ها، خود غذای ماهی‌های دیگری مانند کوسه‌ها، به خصوص کوسه‌های سرچکشی هستند.a
a
مآخذ: a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- صادقي، سيدناصر، ويژگي‌هاي زيستي و ريخت‌شناسي ماهيان جنوب ايران، نقش مهر، 1380a
a
a
a
a