فيل‌ماهي
فيل‌ماهيa
a
نام فارسی: فيل‌ماهيa
نام انگلیسی: Beluga,Great sturgeona
نام علمی: Huso husoa
خانواده: تاس‌ماهيان (Acipenseridae) a
جمعیت: در سال‌هاي گذشته به شدت از جمعيت آن كاسته شده است.a
پراکنش: در درياي خزر زيست مي‌كند.a
زیستگاه: فيل‌ماهي در آب‌هاي شيرين، لب شور درياهاي مناطق معتدل در نيمكره شمالي و به نسبت فصل و مكان در عمق 10 تا 140 متري زندگي مي‌كند.a
اندازه: به طور متوسط يك فيل ماهي بالغ 200 سانتي‌متر طول و بيش از 50 كيلوگرم وزن دارد. طول فيل‌ماهي حداكثر به 6 متر و بيش از 1000 كيلو گرم مي‌رسد.a
ریخت شناسی: فيل‌ماهي بدني كشيده، دهاني بزرگ و هلالي شكل، و پوزه‌اي كوتاه دارد. اين ماهي دندان ندارد و 4 سبيلك حساس در زير پوزه‌اش به چشم مي‌خورد. پشت بدنش خاكستري تيره و شكمش سفيد است و 5 رديف پلاك استخواني در پشت، پهلو و شكم ديده مي‌شود. a
فيل ماهي تنها در نوزادي داراي دندان است.a
رژیم غذایی: فيل‌ماهي در اوايل عمر از پلانكتون‌هاي جانوري، انواع بي‌مهره‌گان كفزي و بتدريج از ماهي‌ها مانند ماهي كلمه، گاوماهي‌ها، شگ ماهي‌ها تغذيه مي‌كند.a
زادآوری: فيل‌ماهي در بهار و پاييز تخم گذاري مي‌كند و لقاح آن خارجي است.a
وضعیت حفاظتی: همانند سایر گونه‌های ماهیان خاویاری دریای خزر، به علت صید بیش از حد و تخریب زیستگاه نسل آن به شدت کاهش پیدا نموده و در خطر انقراض است.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- فيل‌ماهي از ماهيان غضروفي - استخواني و بزرگترين ماهي خاوياري و بزرگترين ماهي آب شيرين دنياست.a
2- فيل‌ماهي با استفاده از 4 سبيلك خود در رديابي موجودات كفزي استفاده مي‌كند.a
3- فيل‌ماهي در صورت عدم صيد بيشتر از يكصدسال عمر مي‌كند. در حال حاضر از 55 سال تجاوز نمي كند. فيل ماهي نر از 12 تا 14 سالگي و فيل‌ماهي ماده در حدود 16 تا 18 سالگي به بلوغ مي‌رسند.a
4- فيل‌ماهي هر 5 تا 7 سال يكبار از دريا براي تخم ريزي به بالاي رودخانه مي‌رود. در حوزه جنوبی دریای خزر این ماهی به رودخانه گرگانرود مهاجرت می‌نماید. a
5- فيل‌ماهي با داشتن مرغوبترين خاويار گرانترين ماهي جهان است. تخم يا خاويار اين ماهي سرشار از آهن در رفع كم خوني، اسيداُمگا3 در جلوگيري از افزايش كلسترول خون، نوعي الكل چرب""Ctacosand در سنتز ميلين (محافظت از پوشش سلول عصبي) و كاهش افسردگي است.a
6- گوشت بدون استخوان و لذيذ تاس ماهيان يا ماهيان خاوياري به صورت تازه، منجمد، شور، دودي و كنسرو مصرف مي شود. همچنين از كيسه شناي اين ماهيان چسب مرغوبي به دست مي‌آيد.a
7- علاوه بر فيل‌ماهي، انواع ديگر ماهي‌هاي خاوياري به نام‌هاي چال‌باش، شيپ، قره برون، و اوزون برون در آب‌هاي جنوبي درياي خزر ديده مي‌شود.a
8- نمونه‌ای از یک فیل‌ماهی صید شده در جنوب دریای خزر در سال 68 با وزن 725 کیلوگرم، 98 کیلوگرم خاویار داشته است.a
9- بندر تركمن بزرگترين صيدگاه فيل‌ماهي در ايران است.a
a
مآخذ: a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- عبدلي، اصغر، تنوع زيستي ماهيان حوضه جنوبي درياي خزر، انتشارات ملي آبزيان، 1387a
3- محمديان، حسنيار، ماهيان آب شيرين ايران، مركز نشر سپهر، 1378 a
4- شريعتي، ابوالقاسم، ماهيان درياي خزر و حوضه آبريز آن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1371a
5- كيوان، امين، ماهيان خاوياري ايران، نقش مهر، 1382a