گور ايراني
گور ایرانیa
a
نام ایرانی: گور ایرانیa
نام انگلیسی: Persian wild assa
نام علمی: Equus hemionus onagera
خانواده: اسب و الاغ (Equidae)a
جمعیت: 500 تا 700 رأس ( در سال1389).a
پراکنش: تنها در ایران؛ در منطقه‌ی توران در سمنان، در منطقه بهرام گور و پارك ملي قطرويه و نیریز در استان فارس و مهریز یزد زندگی می‌کند.a
زیست‌گاه: دشت‌ها، تپه‌ماهورهای کوتاه، درمنه‌زارها، تاغ‌زارها و قیچ‌زارهای مناطق استپی و بیابانی محل زندگی گور ایرانی است.a
اندازه: طول بدن گور ایرانی تا 250 سانتی متر، طول دمش تا 40 سانتی متر، ارتفاع بدنش 100 تا 145 سانتی‌متر و وزن آن 200 تا 250 کیلوگرم است.a
ریخت شناسی: گورخر ایرانی متفاوت از گورخر آفريقايي با خطوط راه راه سیاه و سفید است. گور ایرانی شباهت زیادی به الاغ دارد؛ ولی جثه‌اش بزرگ‌تر، گوش‌هایش بلند، باریک و نوک تیز، جمجمه‌اش کشیده، گردنش کلفت و دمش بلند است که در انتهای آن یک دسته موی سیاه رنگ به صورت منگوله روییده است. بغل‌ها و شکم این حیوان سفید است و نوار سیاهی بر پشت دارد که یال را به دم حیوان وصل می‌کند. لکه‌ی گرد و سیاهی در قسمت داخلی دست ها دیده می‌شود. رنگ بدن آن زرد مایل به نارنجی است.a
رژیم غذایی: گور ایرانی از گیاهانی مانند تاغ و درمنه تغذیه می‌کند.a
زادآوری: جفت‌گیری گورها در اواخر خرداد صورت می‌گیرد، نوزادان یک سال بعد به دنیا می‌آیند. گور ماده هر دو سال یک بار بچه می‌زاید.a
وضعیت حفاظتی: وضعیت این‌گونه به شدت در خطر انقراض قرار دارد.a
a
مطالب قابل توجه ديگرa
1- از این جانور در گذشته به تعداد زیاد در حاشیه کویر مرکزی از طبس تا سمنان، جنوب ورامین، نزدیک قزوین، دشت گاوخونی اصفهان، نیریز فارس، ابرقو و هرات یزد، بافت و سیرجان کرمان و مناطق مرزی سرخس وجود داشته است.a
2- گورها در مناطق گرم و خشک و در بیابان ها زندگی می‌کنند و اغلب جانورانی که در این مناطق به سر می برند، قسمت اعظم آب بدن خود را از گیاهان تامین می‌کنند . ولی گورخر ایرانی وابستگی زیادی به آب دارد و برای نوشیدن آن، گاهی حتی تا 20 کیلومتر از محل چرایش فاصله می‌گیرد و به سوی منابع آب می رود.a
3- گورخر ايراني حیوانی بسیار قوی و گریز پاست که می تواند با سرعت 60 تا 70 کیلومتر بر ساعت بدود. ولی بیشتر وقت‌ها سرعتی بین 40تا 50 کیلومتر بر ساعت دارد و با این سرعت، کیلومترها را بدون خستگی طی می‌کند.a
4- گورخرها به دلیل زندگی در بیابان، به قدرت دید زیادی نیاز دارند. به این سبب، چشم آن ها در دو طرف صورت، به گونه‌ای قرار گرفته است که میدان دید بسیار بسیار وسیع و سه بعدی داشته باشند.آن ها فقط قادر به دیدن یک خط مستقیم در پشت سر خود نیستند. گورها می‌توانند همه چیز را رنگی ببینند.a
5- در فصل جفت گیری، دعوای سخت بین نرها برای انتخاب همسر صورت می گیرد هر نر تلاش می کند بهترین همسر را برای خود انتخاب کند. در این جدال ها، که همراه با لگد زدن است، اغلب نرها قسمت انتهایی دم خود را بر اثر گاز گرفتن رقیب از دست می‌دهند!a
6- گورها به خوبی برای زندگی در بیابان سازگار شده‌اند. آن‌ها با پاهایشان گیاهان بیابانی را از وسط باز می‌کنند و قسمت‌های میانی گیاه كه نرم و تر است و هنوز خشک نشده را می‌خورند. از آن جا که غذای گورها ارزش غذایی کمی دارد، آن‌ها مجبورند 60 تا 80 درصد اوقات شبانه روز مشغول چرا باشند.a
7- گورخر ايراني در اين سرزمين دشمن طبيعي ندارد و ماده‌ها به خوبي از كره‌ها در برابر طعمه خواران مراقبت مي‌كنند. اما بر اثر تعقیب و شکار بی‌رویه و به واسطه اعتقاد به خواص درمانی استخوان و گوشتش، ایجاد زمین‌های کشاورزی و چرای بی رویه دام ها، اشغال آبشخورها و جاده سازي در معرض انقراض است.a
8- جمعیت دیگری از گورخر نیز در مرزهای شمال شرقی کشور و منطقه سرخس گزارش شده که به عقیده محققان این گورخرها، برخلاف گورخرهای ایرانی، از زیرگونه «گورخر کولان» هستند.a
9- شواهدی از حضور گورها در نزدیکی شهر بابک کرمان، سیرجان و حتی نزدیکی هرات وجود داشت که نشان می داد گورها به خارج از مناطق حفاظت شده مهاجرت می‌کنند. a
a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a
3- http: //jamejamonline.ir، تاريخ خبر: 17/3/1389a
4- http: //isdle.ir/news، تاريخ خبر: 16/5/1389a
5- http: //www.mehrnews.com، تاريخ خبر: 22/3/1390a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a