کوير ميقان اراک
کوير ميقان اراکa
کوير ميقان به وسعت 120 کيلومترمربع در شمال شرقي اراک واقع است و در سال هاي اخير گسترش زيادي داشته است که در بخش هاي شرقي آن اقداماتي در جهت جلوگيري از پيشروي کوير به عمل امده است و اکنون از بخش هاي مرکزي آن سولفات سديم استخراج مي گردد.a
a
زمين شناسي حوضه ميقان اراک : a
حوضه رسوبي ميقان متشکل از درياچه فصلي توزلوگل ،دشت هاي آبرفتي فراهان و اراک،مخروط افکنه ها و کوهپايه ها است اين حوضه متعلق به کمربند ولکانيکي اروميه - دختر بوده و بخش وسيعتر آن در زون سنندج- سيرجان قرار دارد که با رويدادهاي تکنونيکي مزوزوئيک متحمل چين خوردگي ، گسل خوردگي ، ماگماتيزم گرديده است .کهن ترين ته نشست منطقه متعلق به پرمين است که در جنوب خاوري هفتاد قله است .بخش شمالشرقي حوضه در کمربند ولکانيکي اروميه - دختر در دوره کواتر نر فعال تر بوده است.a
نهشته هاي کواتر نر سطح حوضه ميقان را پوشانده و ضخامت اين رسوبات به حدود 500تا 700 متر تخمين زده شده است سرعت رسوبگذاري در کوير ميقان در حدود5/2 متر در هزار سال بوده. در حوضه ميقان رويداد تکتونيکي با شدتهاي متفاوت عمل نموده است در شمال و شمالشرقي نهشته هاي ابرفتي ولکانيکي ضمن چين خوردگي خفيف با رويداد پاسادتين به ميزان 200متر افزايش يافته است و ارتفاع اين تراست ها 5/3 تا 4 متر است و در حوالي داود اباد ارتفاع تراس ها به 5/1 متر مي رسد.a
حوضه رسوبي ميقان به احتمال فراوان در ابتداي کرومرين به وجود آمده است و علت ايجاد آن تشكيلات نهشته هاي آبرفتي - ولکانيکي شمال شرق حوضه است که اين نهشته ها با حرکات تکتونيکي انتهاي کرومرين حدود 200 متر بالا آمده اند قبل از تشکيل اين رسوب ها و فرايش تکتونيکي آن ها آب هاي دشت اراک به سمت شمال شرق حرکت کرده و از طريق تنگه راهجرد به شمال ارتفاعات اين محل تخليه شده و به رودخانه قمرود پيوسته اند اما تشکيل اين رسوبات و فرايش تکتونيکي آن ها سدي در راه عبور اين جريان ايجاد نموده است و حوضه بسته ميقان را بوجود آورده است.a
يکي از اشکال ژئومورفولوژيکي در حوضه ميقان کوير ميقان است که داراي سطح نمکي بوده و در آب و هواي مرطوب تشکيل شده است 94 درصد از سطح ان را درياچه فصلي توزلوگل از قشر نمک پوشانده و محل اختتام آب هاي حوضه مي باشد رسوبات اين پلايا عموما از جنس رس و سيليت بوده و در حاشيه ان رسوب هاي تبخيري ناشي از جريان آب هاي سطحي برجامانده اند.a
بخش هاي جنوبي کوير رسوب هاي رس و سيليت و نمک سديم سطح سخت و متراکم را بوجود آورده است وبر اثر فرايند تبخير حرکت اب از پايين به بالا اشکال چند ضلعي تشکيل گرديده در شمال غربي کوير بر اثر فعاليت باد تپه هاي ماسه اي ايجاد گرديده است در کوير ميقان تبخير کمتر از ميزان آبي است که به منطقه وارد مي شود و در نتيجه باعث تشکيل درياچه موقتي مي گردد.a
سطح کوير صاف و هموار است و از رسوبهاي نرم و ريز تشکيل شده است و بيشترين آن رسوب رس مي باشد و اين بيانگر اقليم مرطوب در گذشته مي باشد که تخريب مکانيکي و شيميايي در حوضه باعث حمل موار رسي به ان گرديده است و قسمت جنوبي به علت وجود سولفات سديم بسيار سخت و غير قابل نفوذ است .کوير ميقان داراي تغييرات فصلي و سالان مي باشد در زمستان و بهار که ميزان بارنگي زياد است سطح ان را آب گرفته و به درياچه تبديل مي شود و در تابستان به علت تبخير شديد قشر نمکي سخت آن را مي مي پوشاند و اشکال مختلف نمک را در سطح کوير بوجود مي اورد در اثر گسترش کوير ميقان زمين هاي زراعتي روستاهاي ويسمه و داود اباد و مبارک اباد و ميقان در حال تبديل شدن به بيابان و کوير مي باشند در سال 1361 ايستگاه تثبيت شن توسط اداره کل منايع طبيعي در نزديکي کوير ايجاد شد و چند سالي است که با پيشروي کوير با کاشت گونه گياهي قره داغ آتريپلکس موجب کند شدن پيشروي کوير شده اند.a
پوشش گياهي در حاشيه کوير ضعيف است و تنها در شمال غرب و جزاير مياني که سفره آب زير زميني بالاست گونه هاي گياهي Frankenia salsola Atriplex ديده مي شود که به علت تبخير و تعرق اين گياهان سطح ايستابي در فصل تابستان پايين مي رود و گونه ها براي دستيابي به ريشه هاي خود پايين ميروند و همزمان با رشد کردن از حرکت ذرات ماسه ها جلوگيري نموده و باعث تشکيل نبکا در حوالي داود آباد مي گردند ارتفاع اين نبکاها به 5/2 تا 5/1 متر مي رسد و بصورت چتري روي تپه را مي پوشانند.a
a