غار يخكان

غار یخکانa

a

موقعیت جغرافیایی: غار یخکان در منتهی الیه جنوب شرقی شهرستان خلخال در استان اردبيل و در ضلع غربی رشته ماسوله‌داغ واقع شده‌است.a

راه ارتباطی: فاصله غار یخکان از مرکز شهرستان خلخال حدود 77 کیلومتر می‌باشد و دسترسی به این غار از طریق جاده شوسه به طول 74 کیلومتر و 3 کیلومتر راه پیاده‌رو امکان‌پذیر است.a

ارتفاع: غار يخكان در ارتفاع حدود 2400 متری از سطح دریای آزاد و با ارتفاع حدود 60 متر فاصله از نوک قله قرار گرفته است.a

حفاظت و مديريت: اثر طبیعی و ملی غار یخکان در سال1381 به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محيط زیست پیوست.a

a

مشخصات و ویژگی‌ها: a

-دهانه ورودی غار بسیار کوچک (40 ×50 سانتی‌متر) است که از طریق یک راهرو تنگ و باریک به طول 10 متر و به قطر حداکثر 50 سانتی‌متر به تالار وسیعی منتهی می‌شود. ابعاد این تالار 36 × 15 متر و حداکثر ارتفاع 20-15 متر است.a

- هوای داخل غار سرد و به شدت مرطوب و نمناک می‌باشد. حوضچه آبی در ضلع شرقی و در ارتفاع 1.5 متری از کف غار تشکیل شده است. آب آن از جمع شدن قطرات آب ناشی از تقطیر در اثر برخورد بخار آب با دیواره سرد تأمین می‌شود. این حوضچه دارای آب بسیار گوارا و فوق العاده سرد است. a

- تالار اصلی از جانب ضلع غربی به وسیله راه‌روهایی پیچ در پیچ به تالارهای کوچک مربوط می‌شود. از خصوصیات ویژه این بخش از غار جریان مداوم هوای مرطوب و تشکیل بلورهای یخ به‌صورت قندیل و ورقه های نازک در قسمت‌هایی از سطوح دیوارها و سقف می‌باشد و به لحاظ خاصیت یخچالی آن است که به نام یخکان یا معدن یخ نامیده می‌شود. جالب اینکه در مواقعی که هوای بیرون گرم است، انجماد صورت می‌گیرد و با سرد شدن هوای خارج علاوه بر اینکه یخ تشکیل نمی‌شود بلکه یخ‌های موجود نیز شروع به‌ذوب شدن می‌نمایند. a

در فصول و ایامی که هوا گرم است ورود هوای گرم به فضای داخلی غار و حرکت آن در راه‌روها و تالارها و برخورد آن با سطوح مرطوب دیوارها و سقف غار سبب تبخیر رطوبت سطحی آن‌ها می‌شود. این سطوح با از دست‌دادن انرژی سرد شده و محیط مساعدی جهت انجماد ایجاد می‌گردد. تشکیل بلورهای یخی به‌صورت قندیل‌های سقفی و ورقه‌های نازک در سطوح دیوارها سبب می‌شود درجه حرارت داخلی غار به شدت افت نماید و انجماد با شدت بیشتری ادامه یابد و برعکس چنانچه هوای ورودی سرد و مرطوب باشد با ورود به فضای سردتر داخلی مقداری از انرژی خود را آزاد می سازد و بدین ترتیب هوای داخل غار به‌تدریج گرم شده و ذوب ورقه‌ها و قندیلهای یخی و ریزش آنها را موجب می‌شود. در صورت تداوم این جریان یخ‌های ریزشی کف غار نیز به تدریج ذوب می‌شوند و این فرآیند با تغییر دما و رطوبت اشباع هوای خارج به‌صورت چرخشی ادامه می‌یابد، البته شکل فضای داخلی غار و موقعیت راهروها و تالارها و امکان تبادلات هوایی از طریق ورودی‌ها و دودکش با بیرون در این فرآیند نقش بسیار مهمی دارند.a

- روستائیان به‌ویژه سکنه قراء گندم‌آباد و جلال‌آباد و رکن‌آباد در تابستان یخ مصرفی خود را از این غار تأمین می‌نمایند و اعتقاد دارند که یخ غار شفابخش است.a

- این غار از ارزش‌های ویژه‌ای چون زمین‌شناسی واکوتوریسم وآموزشی و بیولوزیکی و باستان‌شناسی برخوردار است.a

عوامل تهدید کننده: از مهمترین عوامل تهدیدکننده می‌توان ازبازدیدها و انجام کند و کاوهای غیر مسئولانه و تغییر در سیستم محیطی اثر نام برد.a

a

a

منابع : a

a

- آشنايي با مناطق تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست اردبيل،a

http: //portal.epo.ir- a

http: //hakimzadeh.blogfa.com-a