خدنگ
a
a
خدنگ بزرگa
a
نام فارسی: خدنگ بزرگa
نام انگلیسی: Indian Grey Mongoosea
نام علمی: Hrpestes edwardsiia
خانواده: خدنگ‌ها Herpestidae))a
a
جمعیت: نامعلومa
پراکنش: در کشورهای ساحلی عربی، پاکستان و نپال دیده می‌شود. در ایران در مناطق گرم جنوب؛ از سیستان و بلوچستان تا جنوب کرمان، فارس و بوشهر پراکنده است.a
زیست‌گاه: خدنگ در بوته‌زارها، باغ ها و نخلستان و ديوار خرابه‌هاي نزديك خانه‌ها زندگی می‌کند.a
اندازه: طول بدن خدنگ بزرگ 39 تا50 سانتی‌متر است. طول دمش تا 35 و وزن آن به 5 كيلوگرم مي‌رسد.a
ریخت‌شناسی: جثه خدنگ به سمور شبيه است. خدنگ بدنی دراز و باریک، دمی بلند و پرمو ، گوش‌هایی گرد و کوچک و دست و پایی کوتاه با ناخن های بلند، قوی و جمع نشدنی دارد. پوزه‌اش کشیده و نوک تیز، رنگ پشت بدنش قهوه‌ای مایل به حنایی و زیر شکمش سفید است.a
رژیم غذایی: خدنگ از موش، مار، مارمولک، قورباغه، پرندگان و تخم آن‌ها، بی‌مهرگانی مانند حشره‌ها و مواد گیاهی مانند ریشه‌ی درختان تغذیه می‌کند.a
زادآوری: در تمام فصل‌های سال بچه می‌زاید.a
وضعیت حفاظتی: از وضعیت این گونه در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست؛ ولی به‌نظر مي‌رسد خطری جدی نسل آن‌ها را تهدید نمی‌کند.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- خدنگ‌ها خیلی زیاد و سریع تولید مثل می‌کنند. خدنگ ماده با دوره بارداری ۶۰ تا ۶۵ روزه معمولا ۲ تا ۳ بار در سال زایمان می‌کند و هر بار ۳ تا ۴ بچه به دنیا می‌آورد. a
2- این جانوران به سبب توانایی در کشتن مارها، حتی مارهای سمی، معروف‌اند . البته آن‌ها در برابر سم مار كاملاً ایمن نیستند. خدنگ تکنیکهای خاصی را برای از پا درآوردن مار بکار می‌برد. اول خدنگ دندان‌های خود را نشان می‌دهد و مار تن راست می‌کند و با سر و کله پهن و تهدیدآمیز رو به خدنگ می‌ایستد، مار بارها و بارها حمله می‌کند. خدنگ پشت خود را قوز می‌کند و حالت تهدیدآمیزی به خود می‌گیرد و چون قدرت پرش دارد می‌پرد و با حرکتهای مارپیچ مار را گیج می‌کند. بعد از مدتی مار خسته می شود و خدنگ با پرشی اولین گاز را از مار می‌گیرد و آنقدر این کار را انجام می‌دهد تا بتواند او را متوقف کند و جمجمه او را بشکند یا گردن مار را بگیرد.a
3- غده‌های مقعدی خدنگ‌ها برای برقراری ارتباط و نشانه گذاریست. نرها از این غده‌ها در فصل‌های جفت‌گیری استفاده می‌کنند. a
4- خدنگ‌ها حیواناتی اجتماعی هستند. معمولاً یک گروه خانوادگی نزدیک به‌هم زندگی کرده و لانه هایشان را کنار هم حفر می‌کنند. آن‌ها شب‌ها در لانه استراحت و روزها فعالیت می‌کنند.a
5- خدنگ‌ها با تغذیه از جوندگان و پستانداران کوچک، در کنترل آفت ها نقش مهمی دارند. در برخی مناطق دنیا مانند، جاماییکا، کوبا و پورتو ریکو، که خدنگ وجود نداشت، آن‌ها را از آسیا بردند و در محیط رها کردند تا جمعیت موش‌ها و مارهای سمی کنترل شود.a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a