جربيل هندي
جربیل هندیa
a
نام فارسی: جربیل هندیa
نام انگلیسی: Indian Gerbila
نام علمی: Tatera indicaa
خانواده: موش‌ها(Muridea) a
a
جمعیت: نامعلومa
پراکنش: در آسيا؛ از سوريه، عربستان تا شبه قاره هند پراکنده‌است. در ایران در سواحل جنوب، سیستان و بلوچستان، جنوب خراسان، هرمزگان، کرمان، فارس، اصفهان و خوزستان زندگی می‌کند.a
زیست‌گاه: جربيل هندي اطراف بوته‌زارها، جوي‌ها، در زمین‌های شنی، علفزار‌هایی که خاک آن قابل حفر کردن است و مناطق خشک زندگی می‌کند. در مناطق بسيار خشك دیده نمی‌شود.a
اندازه: طول بدن جربیل هندی 135 تا 190 میلی‌متر، اندازه دم 16 تا 20 سانتي‌متر و وزنش 100 تا 220 گرم است.a
ریخت‌شناسی: بدنی پوشیده از موهاي نرم و انبوه، دمی بلند و پوشیده از مو های نازک و یک دسته موی سیاه رنگ در انتهای دم دارد. کف پا بدون موست و رنگ دانه دارد. گوش‌های این پستاندار بدون مو و با انتهاي گرد و بدنش به‌رنگ قرمز آجری تا حنایی و زير بدن سفيد است.a
رژیم غذایی: جربیل هندی از گیاهان علفی، برگ، دانه‌ها و ریشه‌های گیاهان، لارو و خود حشره‌ها و جوجه‌ی پرندگانی که روی خاک آشیانه دارند، تغذیه می‌کند.a
زادآوری: در سراسر سال، به خصوص در ماه‌های بهمن، تیر، مرداد و آبان بچه می‌زایند. دوره‌ی بارداری جربیل هندی ماده 21 تا 30 روز است و 3 تا 4 بار در سال و هر بار 4 تا 8 بچه سه گرمي مي‌زايد. جربیل هندی در اسارت در حدود 7 سال عمر می‌کند؛ اما در طبیعت، بیش‌تر جربیل‌های هندی به يک سالگی نمی رسند.a
وضعیت حفاظتی: از وضعیت این‌گونه در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست؛ احتمالاً خطری جدی آن‌ها را تهدید نمی‌کند.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- دم بلند و منگلوله‌دار جربيل‌ها وجه تمایز جربیل‌ها و موش‌هاست. دم به تعادل آن‌ها در هنگام فرار کمک می‌کند. پاهای بسیار بلند و کشیده‌ی جربیل هندی باعث می‌شود در هنگام احساس خطر، با پرش هایی به طول 5/3 متر فرار کند.a
2- جربیل هندی شب‌گرد است و معمولاً از لانه‌ی زیر زمینی خود دور نمی‌شود. جربیل‌های هندی زندگی گروهی منسجمی ندارند و هر جرجیل هندی به تنهایی در یک لانه زندگی می‌کند. مگر آن که فرزندانی داشته باشد و در حال مراقبت از آن‌ها باشد. این حیوان از تونل‌های زیر زمینی برای استراحت، ذخیره‌ی مواد غذایی و خواب استفاده می‌کند . عمق این لانه‌ها به نوع و بافت خاک و فصل بستگی دارد. شکل ظاهری لانه‌ی جربیل هندی ساده و به شکل Y است. یعنی در بالا دو در ورودی روی سطح زمین دارد و بعد یک راهرو در عمق زمین حفر می‌شود. این حیوان عمق لانه‌ی خود را با توجه به فصل تغییر می‌دهد. در زمستان‌ها، در عمق حدود 35 سانتی‌متری زمین زندگی می‌کند و در فصل تابستان، آن را 45 تا 50 سانتی‌متر افزایش می‌دهد تا خود را از گرمای سطح زمین حفظ کند.a
4- جربیل هندی با تغذیه از دانه‌های گیاهان و دفع آن‌ها در مناطق دیگر، به پراکنش بذر این گیاهان کمک می‌کند.a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a