شاهرود
رودخانه شاهرودa
كليات: a
رودخانه شاهرود يكي از دو شاخة اصلي و عمده سفيد رود مي‌باشد كه در شمال شرق مركز شهرستان قزوين جريان دارد و تنها رودخانه دامنة جنوبي البرز است كه به درياي خزر مي‌ريزد.a
سرچشمه: a
از بهم پيوستن رودخانههاي الموت رود و طالقان رود در حوالي روستاي شيركوه رودخانة شاهرود تشكيل مي‌شود. سرچشمة اصلي آن كوه‌هاي طالقان، علم كوه، تخت سليمان و كلا از رشته‌ارتفاعات البرز مركزي مي‌باشد و محل اصلي شكل‌گيري آن حدود 37 كيلومتري شمال شرقي شهر قزوين است.a
رودخانههاي فرعي: a
رودخانههاي متعددي از جمله زرآباد، محمد آباد، آوان، بايز رود، نينه رود، پر رود، كش رود، كليشم، گشنا رود، دزدر، آبدره، لوشان، آسيابدر، پيلارود، خارود، اربديان، اندره، سردرود، انبوه، ناوه، سارم، لارستان، قره‌دره، سنگرود، دربند، خشكه رود و ملاعلي در مسير شاهرود به آن متصل مي‌شوند.a
آبادي‌هاي محل گذر: a
شاهرود از آبادي‌هاي تشكلات، قسطين، رجايي‌دشت، هريان، كتگان، فانفين، حين آباد، تاج دره، بهرام آباد، سالار كيا، ده دوشاب، كشه رود، لات، چنگال دشت، بازارگاه، گردلات، دگاسر، زركش، ساري چم، شهر لوشان و روستاي قره تيكان گذشته و آنها مشروب مي‌نمايد.a
طول، عرض،عمق: a
طول مسير شاهرود از محل اولين سرچشمه حدود 200 كيلومتر و از محل روستاي شيركوه (محل شكل‌گيري شاهرود) بيش از 130 كيلومتر است.a
جهت جريان رودخانه از ابتداي مسير تا روستاي كشه رود جنوب شرقي به شمال غربي و از اين آبادي تا سد منجيل شرقي به غربي است.a
وسعت: a
مساحت حوضة آبريز رودخانة شاهرود بيش از 5000 كيلومتر مربع مي‌باشد كه اغلب كوهستاني و با ارتفاع بلند مي‌باشد.a
ساير اطلاعات: a
بستر رودخانه شاهرود پر شيب‌و داراي رسوبات و مواد معلقه فراواني است كه بعلت مرتفع بودن و اختلاف ارتفاع بين سرچشمه و مصب آن، رسوبات بستر بسرعت شسته شده و وارد درياچة سفيد رود مي‌شود. شيب متوسط بستر آن حدود 1 درصد است.a
رودخانه شاهرود حدود يك چهارم آب رودخانه سفيد رود را تأمين‌مي‌نمايد، بنابر اين، آبدهي آن به طور متوسط 1163 ميليون متر مكعب در سال مي‌باشد، دبي اين رودخانه حدود 180 مترمكعب در ثانيه بوده است. اگرچه شاهرود داراي آبي دائمي است و بهار فصل پر‌آبي آنست، اما يكي از ويژگي‌هاي آن طغياني‌بودن است كه همراه با گل و لاي فراوان مي‌باشد.a
منابع : a
افشين، يدالله، رودخانه هاي ايران، جلد دوم، وزارت نيرو و شركت مهندسين مشاور جاماسب، 1373.a
مفخم پايان، لطف الله، فرهنگ رودهاي ايران، سازمان جغرافيايي كشور،1353.a
جعفري، عباس، گيتاشناسي ايران، جلد دوم (رودها و رودنامه هاي ايران)، گيتاشناسي، 1376.a
a