هراز
رودخانة هرازa
كلياتa
يكي از رودخانه‌هاي مستقل و مهم حوضة آبريز درياي خزر و پر آب‌ترين رود مازندران غربي است. اين رودخانه در استان‌هاي تهران و مازندران جريان دارد. حوضة آبخيز اين رودخانه نسبتاً وسيع، مرتفع و كوهستاني است.a
a
پيشينهa
در قديم رود هراز را، رودخانة هرهز نيز مي‌ناميدند.a
a
سرچشمهa
شاخه اصلي و اوليه هراز از دره لار در جنوب كوه دماوند سرچشمه مي‌گيرد. درواقع رودخانه‌ها هراز از بهم پيوستن دو رودخانه لاسم و لار در شمال شرقي روستاي پلور (25كيلومتري شرق بخش لواسان شميران) تشكيل شده است. a
منبع تغذيه رودخانه هراز نزولات جوي مي‌باشد.a
a
رودخانه‌هاي فرعيa
گذشته از رودهاي لاسم و لار كه هراز اصلي را تشكيل مي‌دهند. رودهاي تلخ‌رود، دينان، آب‌رزان، سياه‌رود، آفن‌سر، شيركلارود، نمارستاق، نوررود، جلو‌رود و هلي‌چال به آن مي‌ريزند.a
رودخانه‌هاي شلود، تجرود، چاله‌رود، لكوني، آبي‌رود، ميان رود، كيسه‌رود، پلك، شه‌رود و نفنگاه‌در فواصل مختلف از پهنة جلگه‌اي و ساحلي از هراز منشعب مي‌شوند.a
a
آبادي‌هاي محل گذرa
هراز درمسير خود آبادي‌هاي دينه، آب اسك، كندلو، گزانه، گزنك، تنگلده، بايجان، مهاش، شاه زيد پايين، زياد رود، زرگه، محمدآباد، مهدي‌آباد، مرونكلا، آمل، آهنگركلا، رفيع‌آباد، شيخ‌آباد، ميرده، ميرجارون، اسلام محله، گله‌محله، سرخورد شرقي و غربي را مشروب مي‌نمايد.a
a
طول، عرض، عمقa
طول رودخانه هراز ازمنبع اوليه(لار)185 كيلومتر و از روستاي پلور 137 كيلومتر، عرض يا پهناي آن در منطقة كوهستاني از 8 تا 15 كيلومتر و در مناطق جنگلي از 15 تا25 متر متغير مي‌باشد. عمق و ژرفاي آن نيز تا 3 متر است. a
مسير اصلي رودخانه هراز دامنه‌هاي جنوبي وشرقي دماوند بوده و پس از دورزدن قله دماوند در جهت شمال سمت جلگة آمل جريان پيدا ميكند. a
a
وسعتa
محدودة حوضه آبريز هراز بيشاز 4100 كيلومتر مربع مي‌باشد. a
رودخانه هراز در كوهستان در درة عميق و هولناك هراز جريان دارد. در 15كيلومتري جنوب آمل از اين دره و كوهستان خارج شده و وارد منطقة جلگه‌اي مي‌گردد سرانجام در محل سرخ رود و در 24كيلومتري شمال‌شرقي آمل با يك دلتاي وسيع وارد دريا ميشود. a
a
سايراطلاعاتa
از نظر توپوگرافي حوضه رودخانه هراز داراي سه عارضه طبيعي كوهستان، كوهپايه و جلگه مي‌باشد بهمين علت از برف كوه‌ها و باران كوهپايه و نواحي ساحلي و جلگه‌اي تغذيه ميشود. a
شيب رودخانه هراز بسيار زياد است بطوري‌كه رودخانه در قسمت عمليات مسير بستر خو د را شسته و رسوبات زيادي را با خود حمل ميكند از دره‌هاي كوهستاني گذشته و در پايين دست كوهستان جلگه‌هايي مانند لار و وانه ايجاد كرده است. شيب متوسط آن 2درصد مي‌باشد. a
هراز يكي از سه رودخانه پرآب و دائمي شمال كشور است و متوسط دبي آن 40 متر مكعب در ثانيه مي‌باشد. a
بعلت بي‌نظمي جريان‌هاي اين رودخانه و در مواردي همزمان شدن اين بي‌نظمي‌ها با ذوب برف‌ها، طغيان‌هاي شديدي در آن ايجاد ميشود كه باعث خسارت و تلفات زيادي‌مي‌گردد . چنانكه اين رودخانه تاكنون سه بار شهر آمل و آبادي‌هاي اطراف آن‌را ويران كرده است.a
بر روي رودخانه هراز سد خاكي لار در 75كيلومتري شمال‌شرق تهران ساخته شده است كه تأمين كننده آب آشاميدني حوالي تهران و آبياري‌هاي كشاورزي منطقه مي‌باشد. a
منابع : a
افشين، يدالله، رودخانه هاي ايران، جلد دوم، وزارت نيرو و شركت مهندسين مشاور جاماسب،1373.a
مفخم پايان، لطف الله، فرهنگ رودهاي ايران، سازمان جغرافيايي كشور،1353.a
جعفري، عباس، گيتاشناسي ايران، جلد دوم (رودها و رودنامه هاي ايران)، گيتاشناسي، 1376.a
بديعي، ربيع، جغرافياي مفصل ايران، اقبال، 1362.a