وزغ رنگارنگ

وزغ رنگارنگa

نام فارسي: وزغ رنگارنگa

a

نام انگليسي: Changeable Toad / Green Toada

a

نام علمي: Bufo variabilis a

a

خانواده: وزغ‌های حقیقی Bofonidae))a

a

جمعيت: نامعلوم- فراوان a

a

پراکنش: در شرق اروپا، شمال آفریقا، جنوب غربی و مرکز آسیا، تا تبت و مغولستان و مدیترانه پراکنده است. در ایران در تمام استان‌ها قابل مشاهده است.a

a

زيستگاه: وزغ رنگارنگ در جنگل‌ها، باغ‌ها، مزرعه‌ها، چمن زارها و حتی در بسیاری از شهرها و روستاها در خیابان‌ها و خانه‌ها دیده می‌شود. a

a

اندازه: در ایران معمولاً طول این وزغ 90 میلی‌متر است. در مناطق جنوبی كشور گاهی طول آن به 140 میلی متر می‌رسد.a

a

ريخت شناسي: وزغ رنگارنگ چشم‌های درشت با عنبیه‌ی زرد رنگ (گاهی سبز یا مایل به سبز با خطوط سیاهی در آن) و پرده‌ی صماغی مشخص و کوچک دارد. انگشتان پاها دارای پرده‌ای برای استفاده هنگام شناست. بدن این دوزیست، پوشیده از زگیل‌های درشت و برجسته و سطح پشتی بدنش خاکستری و حتی گاهی مایل به سفید و دارای لکه‌های سبز رنگی است که معمولاً حاشیه‌ای سیاه رنگ دارند( این لکه های سبز در ماده‌ها )مشخص‌تر هستند؛ در نتیجه رنگ نرها در مقایسه با ماده‌ها یک نواخت‌تر است). سطح شکمی این وزغ معمولاً به رنگ سفید چرک دیده می‌شود. در فصل تولید مثل، اجسام پینه‌ای سیاه رنگ روی دو یا سه انگشت دست نرها به وجود می‌آید. نرها در زیر پوست گلو اندام تشدید صدا دارند که از آن در فصل زادآوری استفاده می‌کنند.a

a

رژيم غذايي: وزغ بالغ از حشره‌هایی مانند سوسک و مورچه، عنکبوت، کرم‌های خاکی، نرم تنان، لارو حشره‌ها و گاهی اوقات از گیاهان سبز و حتی میوه ها تغذیه می‌کند. اما نوزاد آن گیاه خوار است. a

a

زادآوري: وزغ رنگارنگ تخم‌گذار و لقاح آن خارجی است. تولید مثل در فصل بهار صورت می‌گیرد. a

a

وضعيت حفاظت: به اقدام حفاظتي نياز ندارد.a

a

a

مطالب قابل توجه: a

a

1 وزغ رنگارنگ یکی از معمولی‌ترین و مشخص‌ترین وزغ‌های ایران است، تنوع رنگ و پراکنش زیادی دارد. گروهایی از این وزغ را می‌توان حتی تا ارتفاع 4572 متری نیز مشاهده کرد.a

2- نام پیشین وزغ رنگارنگ، وزغ سبز بود. نام علمی این وزغ به این دلیل تغییر کرده که دارای جمعیت زیادی است و در قاره های اروپا و آسیا می توان جمعیت بسیاری از آن‌ها را مشاهده کرد. از طرف دیگر، تنوع رنگی در این وزغ‌ها بسیار زیاد است. به این سبب، در جمعیت‌های گوناگون، رنگ‌ها و طرح لکه‌های سبز پشت بدن متفاوت است و این در حالی است که همه‌ی آن‌ها از یک گونه هستند.a

3- وزغ رنگارنگ در طول روز بیش‌تر به صورت مخفی به سر می‌برد اما از آن جا که در مقایسه با سایر وزغ‌ها از نور کمتر دوری می‌کند، گاهی ممکن است هنگام روز هم در مکان‌های باز و حتی در خیابان‌ها دیده شود. a

4- وزغ‌های رنگارنگ در فصل زادآوری صدایی از خود تولید می‌کنند که شبیه صدای سوت پلیس است! این صدا نه تنها در فصل زادآوری و درآب، بلکه در خشکی و پس از اتمام فصل زادآوری نیز شنیده می شود. این وزغ‌ها آب‌هایی را ترجیح می‌دهند که بتوانند در آن‌ها، شکم خود را با بستر آب تماس دهند و در عین حال سر خود را به منظور ایجاد صدای آهسته و تدریجی، خارج آب نگه دارند.a

5- یک وزغ ماده در حدود10 تا 12 هزار تخم به صورت دو رشته‌ی باریک چسبناک و لزج روی گیاهان آبی می‌گذارد كه در حدود 3 تا 4 متر دارد. پس از مدتی کوتاهی، نوزادهای بسیار کوچک و کاملاً سیاه رنگی پدیدار می‌شوند که رشد و تکامل سریعی دارند و بعد از 60 تا 90 روز دگریسی خود را به طور کامل انجام می دهند، آنگاه وزغ جوانی به طول 15 تا 17 میلی‌متر پدیدار می شود و اب را ترک می‌کند. این وزغ بعد از حدود چهار سال به بلوغ جنسی می‌رسد.a

6- این وزغ‌ها در تابستان که هوا گرم است و رطوبت هوا کاهش می‌یابد در پناه‌گاههای خود باقی می مانند و غیر فعال یا نیمه فعال مي‌‌شوند. در زمستان هم در سوراخ های عمیق در زیر زمین به خواب زمستانی فرو می روند.a

7- وزغ ها به دلیل سمی و بدمزه بودن، کمتر خورده می‌شوند. با این حال، مارها بدون هیچ ناراحتی، این وزغ‌ها را می‌خورند. راسوها نیز قبل از خوردن، ان‌ها را حسابی روی گیاهان روی زمین می‌غلتانند و با پنجه های خود بر آن‌ها فشار می‌آورند تا سمی که از پوست آن‌ها خارج می‌شود، روی گیاهان مالیده شود. در هر صورت، سمی که وزغ‌ها چه در دوره‌ی بلوغ و چه در دوره‌ی نوزادی تولید می‌کنند، آن‌ها را در مقابل دشمنانی مانند قورباغه‌ها و ماهی‌های بزرگ حفظ می‌کنند.a

8- وزغ‌ها انگل‌هایی دارند که آن‌ها را آزار می‌دهند. یکی از این انگل‌ها، مگس وزغ است که روی پشت یا پهلوی آن‌ها تخم‌گذاری می‌کند. بعد از چند روز، لارو این مگس از تخم خارج و وارد سوراخ بینی وزغ می شود و شروع به تخریب بافت بینی می‌کند. به این سبب، سوراخ بینی وزغ پهن‌تر می شود. در حالت شدیدتر، این لاروها وارد مغز می‌شوند و پس از چند روز شروع به خزیدن می‌کنند. به تدریج، بر اثر تخریب بافت‌های بدن، وزغ می‌میرد. اما لاروها به تغذیه از وزغ مرده ادامه می‌دهند تا به شفیره تبدیل شوند.a

a

مآخذ: a

1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a

2- محمديان، حسن، خزندگان و دوزيستان ايران، شب‌پره، 1382a

3- بلوچ، محمد، دوزيستان ايران، دانشگاه تهران، 1373a

a

4

1

2

3