تالاب هشيلان

تالاب هشيلانa

a

a

موقعيت: تالاب هشيلان در 26 كيلومتري شمال غرب كرمانشاه در دهستان الهيارخاني و در دامنه كوه‌هاي خورين و ويس قرار دارد. نامگذاری تالاب بر اساس گویش کردی(محلی)، مرکب از دو سیلاب ( هشی) به معنی مار و ( لان) مخفف لانه است.a

وسعت: مساحت تقريبي تالاب هشيلان 450 هكتار است. حوضچه اصلی تالاب در مجاورت کوه خورین و در فضایی به ابعاد 150 در 700 متر در یک منطقه دشتی با شیب مختصر از شمال به جنوب و در ناوديسي با تشكيلات آبرفتي قرار دارد.a

ارتفاع: تالاب هشيلان 1320 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. a

عمق: حوضچه اصلی تالاب هشيلان در مجاورت کوه خورین و در فضایی به ابعاد 150 در 700 متر با عمق حداکثر پنج متر و متوسط دو متر قرار دارد.a

منابع تأمين آب: سراب سبزعلي 95% آب تالاب هشيلان را با متوسط ساليانه 323 ليتر در ثانيه تأمين مي‌كند. درغرب ايران به چشمه‌سارها و آبراهه‌هاي سرسبز و درياچه‌هاي كوچك سراب گفته مي‌شود.a

اقليم: تابستان‌هاي تقريباً گرم و زمستان‌هاي نسبتاً سردي بر اين منطقه حاكم است. ميانگين بارندگي سالانه تالاب هشيلان 451 ميلي‌متر است در سراسر سال، باد در اين منطقه در همه جهات وزش دارد.a

a

نوع تالاب : تالاب هشيلان دائمي و با آب شيرين است.a

حفلظت و مديريت : محدوده‌ای با وسعت تقریبی 780 هکتار از تالاب و حواشي آن، از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع در نظر گرفته شده‌است.a

عوامل تهديد تالاب: خشك شدن تعداد زيادي از چشمه‌هاي جوشان اين تالاب بر اثر خشكسالي، وجود چاه عميق در زمين‌هاي اطراف و بهره‌برداري از آب تالاب از طريق كانال كشاورزي بدون توجه لازم به ميزان ورودي آب، صيد و شكار بي‌رويه ماهي و پرندگان، برداشت علوفه، دخل و تصرف در زمين‌هاي اطراف، احداث جاده‌های شوسه و آسفالته که بعضاً از وسط تالاب گذر کرده‌اند از عوامل تهديد تالاب است.a

خشكسالي در سال 1387 تالاب هشيلان را در معرض خشكي كامل قرارداد كه درآن وضعيت ماهيان كپور درياچه از ميان رفتند. در آنزمان با تزريق آب چاه‌هاي اطراف تالاب از طريق لوله‌كشي سه كيلومتري، زيست بومان اين منطقه از مرگ حتمي نجات يافت.a

اهميت و جاذبه‌هاي طبيعي: تالاب هشيلان در تغذيه و افزايش سطح ايستابي آب‌هاي زيرزميني و رونق كشاورزي منطقه تأثير فراوان دارد. توليدات گياهي تالاب در دامپروي يكي از منابع درآمد بوميان را با تعليف صدها رأس گاو و بيشتر از1500 گوسفند تشكيل مي‌دهد. شكار پرندگان و صيد ماهيان از ديگر منابع درآمد منطقه است.a

محيط و سرسبزي تالاب هشيلان از توانمندي‌هاي قابل توجه براي جذب گردشگر در زمينه قايقراني، ماهيگيري و تفرجگاهي است. a

a

گياهان‌: پوشش گياهي سطح تالاب علفي است و بعضاً به صورت گياهان آبزي در داخل آب و غيرآبزي در جزاير مستقر شده است. دراين تالاب حدود 110 جزيره بزرگ و كوچك با مساحت تقريبي صد متر مربع تا يك هكتار وجود داشته‌است كه حدود 3 درصد مساحت تالاب را تشكيل مي‌دهند و در اين جزاير به تناسب شرايط خاص، گونه‌هاي گياهي و جانوري شكل گرفته است. جمعا 116 گونه گياهي (77 گونه خشك‌زي، 39 گونه آبزي) در تالاب هشيلان شناسايي شده‌اند. a

گیاهان علفی: گیاهان علفی روئیده شده تالاب به سه گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از: a

1- هیدروفیت‌ها(آبرست): به‌عنوان گیاهانی که قسمتی از سال را در آب سپری می‌کنند و شامل گیاهان آبزی و نیمه‌آبزی هستند. معروفترین گونه‌های این گروه عبارتند از: سیم واش، نیلوفر آبی، عدسک آبی، بزواش، انواع نی، لوئی، بولاغوتی و پونه آبی، سه کوله‌خیز. a

2- هلوفیت‌ها(مرداب‌رست): به‌عنوان گیاهانی که در خاک‌های اشباع از آب مرداب زندگی می‌کنند و جوانه های حامل گل و برگ هر دو به شکل بن در آب بوجود می‌آیند. مثل هزار نی.a

3- گیاهان حاشیه‌ای: گونه‌هایی از هلوفیت‌ها هستند که خشکزی بوده و در حاشیه تالاب می‌رویند، معروفترین آنها عبارتند از: چند گونه نظیر جگن و گونه‌هایی نیز از خانواده سازو و خانواده پنیرک. a

ماهيان: از گونه‌هاي عمده ماهيان تالاب، مي‌توان به عروس‌ماهي، سياه ماهي، سفيد كولي، گامبوزيا، زردك و سس‌ماهي از خانواده Cyprinidae ( كپور ماهيان) اشاره كرد، با اين وجود كپور پرورشي و يا كپور قرمز(زينتي) كه به قصد پرورش در محيط تالاب رها سازي شده‌است، نيز در تالاب مشاهده مي‌شود.a

دوزيستان: قورباغه مردابي، قورباغه معمولي به فراواني در اطراف تالاب ديده مي‌شوند. احتمالاً سمندر را نیز می‌توان یافت.a

خزندگان: تعداد زيادي مار آبی و مار چلیپر در تالاب وجود دارند. لاک‌پشت خزری، لاک‌پشت برکه‌ای و لاک‌پشت مهمیز‌دار در این زیستگاه بوفور مشاهده می‌شوند. از سوسمارها آگاما و مارمولک يافت مي‌شود.a

پرندگان: این تالاب ماًمن و ماًوای مناسبی برای زمستان‌گذرانی تعداد زیادی از پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی به‌شمار می‌رود. بر اساس بررسی‌های بعمل آمده، هر ساله با شروع بارانهای پائیز و سرد شدن هوا، پرندگان زیادی از شمال شوروی سابق به این اکوسیستم می‌آیند و در صورت مساعد بودن شرایط و اعتدال هوا، بیشتر پرندگان مذکور زمستان را در این تالاب می‌گذرانند ولی در زمستانهای سرد و یخبندان سطح تالاب، پرندگان مهاجر ناگزیر به مهاجرت خود به سوی زیستگاه‌های جنوبی کشور ادامه می‌دهند. در بین پرندگان مورد بحث، اردک سر سبز، خوتکا، اردک ارده‌ای، گیلار، خوتکای پر سفید، نوک پهن، کشیم کوچک، کشیک گردن سرخ، غاز خاکستری، چنگر معمولی، چنگر، نوک سرخ، کاکایی نوک سبز، و بعضی سال‌ها نیز به‌طور اتفاقی فلامینگو، پلیکان و قو به‌عنوان گروه پرندگان آبزی و بوتیمار، بوتیمار کوچک، یلوه، اگرت‌های کوچک و بزرگ، گاوچرانک، حواصیل‌ها، لک‌لک، خروس کولی، سلیم کوچک، سلیم طلایی، آبچیلک پاسبز، ماهی‌خورک کوچک و ماهی‌خورک ابلق به‌عنوان پرندگان کنار آبچر و سایر پرندگان از جمله شکاری‌ها ( عقاب، سارگپه، سنقر، کورکور) جغد کوچک، شاه‌بوف، سبزه‌قبا، زنبورخور، هدهد، کبک، بلدرچین، تیهو، چکاوک، دم‌جنبانک، سار، زاغی، کلاغ سیاه، زاغ نوک‌سرخ و حتی غراب به‌عنوان پرندگان خشکزی که در اطراف تالاب زندگی می‌کنند.a

پستانداران: سمور آبي پستاندار آبزي تالاب هشيلان است. علاوه بر موش‌ها، پستاندارانی چون گرگ، روباه، خرگوش، شغال، گربه وحشی در اطراف تالاب زيست می‌کنند. ارتفاعات خورین واقع در شمال و شمال غربی تالاب، زسیتگاه مناسبی جهت بز وحشی می‌باشد. تشی نیز از جمله جانوران دیگری است که در ارتفاعات مذکور مشاهده می‌شود. a

a

a

منابع : a

· بهروزي راد، بهروز، تالاب‌هاي ايران، سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1386a

· http: //kermanshah.isna.ir كدخبر 896-4187-5 16/6/1389 a

· http: //jamejamonline.ir پنجشنبه 17 مرداد 1387 - شماره خبر: 100945710224 a

· http: //kermanshah.isna.ir 19مرداد 1387 لينک خبر: 18370a