زير راسته وال‌ها

خانواده وال‌ها (نهنگ‌های شکیل) BALAENOPTERIDAE-a

a

از خانواده وال‌ها و در زير راسته نهنگ‌‌هاي بي‌دندان تاکنون پنج گونه در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان مشاهده شده است.a

افراد این خانواده جثه‌ای بسیار بزرگ ( نهنگ آبی به طول 33 متر بزرگ ترین پستاندار دنیا ) تا متوسط دارند . ماده‌ها از نرها بزرگترند. وال‌ها دندان ندارند ولی با جای دندان تیغه‌های شاخی مثلثی شکل بلندی به نام بالن دارند که به دو طرف سقف دهان چسبیده اند، معمولاً در جلوی دهان به هم وصل می شوند. سطح بیرونی تیغه ها صاف ولی سطح داخلی آن از مژك‌هاي متراکمی پوشیده شده است که مانند آبکش عمل می کند. نهنگ های شکیل بر خلاف جثه بزرگشان از موجودات بسیار ریز داخل آب تغذیه می‌کنند. برای تغذیه، در حالی که دهانشان باز است به سمت توده غذا شنا می‌کنند. آنها آب زیادی وارد دهان می‌کنند، سپس بیرون دادن آب و فیلتر کردن آن، مواد غذائی را که معمولاً توده‌های پلانکتون جانوری و دیگر موجودات کوچک آبزی است توسط تیغه‌های شاخی و مژك‌ها در دهان نگه می‌دارند. نهنگ‌های شکیل دو سوارخ تنفسی در بالای سر دارند. به منظور دم و بازدم به سطح آب می‌آیند و پس از پر کردن ریه ها از هوا، به زیر آب فرو می‌روند. اغلب آن‌ها در موقع بازدم، هوا و بخار آب و احتمالاً ترشحات سینوس‌ها را، به شکل یک فواره بلند و ابر مانند از سوراخ‌های تنفسی بیرون می‌دهند. در ناحیه سینه و گلوی وال‌ها شیارهای طولی عمیقی وجود دارد که تعداد آنها گاهی به 100 عدد و عمق آنها گاهی به 50 سانتی‌متر می‌رسد. با اين شيارها حیوان مي‌تواند مقدار زیادتری آب و مواد غذایی را در دهان خود جای دهد. وال‌ها معمولاً در آب‌های سرد به سر می‌برند ولی جفت‌گیری و زایمان اغلب در فصل زمستان و در آب های گرم انجام می‌گیرد.a

به علت کم شدن مواد غذایی، آلودگی آب‌ها و تردد زیاد کشتی‌ها و گاهی برخورد با آنها در سال‌های اخیر کمتر مشاهده می‌شوند. بر اساس برآوردهای انجام شده، در قرن بیستم حدود دو میلیون نهنگ توسط شکارچیان کشته شده است. طبق آمار موجود در حال حاضر فقط حدود 500 نهنگ آبی و 15 هزار نهنگ باله پشتی در جهان باقی مانده است. امروزه با توجه به خطری که نسل نهنگ‌های شکیل را تهدید می‌کند، شکار اغلب گونه‌های آن در جهان ممنوع شده است.a