شاهين
شاهينa
نام فارسی: شاهين/ بحريa
نام انگلیسی: Peregrine Falcon a
نام علمی: Falco Peregrinusa
خانواده: شاهينيان (Falconidae)a
a
جمعیت: نامعلومa
زیستگاه: این پرنده به غير از نواحي بسيار سرد، جنگل‌هاي باراني و بيابان‌ها، در مناطق کوهستانی، جنگل‌ها، صخره‌ها و خارج از فصل تولید مثل، درحاشیه‌ی تالاب‌ها به سر برده و میان درختان آشیانه ساخته و گاهی نیز از آشیانه‌های قدیمی روی درختان بهره می‌برد. a
پراکنش: زيرگونه‌هاي شاهين در گستره دنيا و پنج قاره پراكنده‌اند. در زمستان در سراسر ايران به صورت نيمه مهاجر ديده مي‌شوند. در برخي نقاط واقع در شمال غربي و شمال شرقي كشور زاد و ولد مي‌كند.a
اندازه: طول شاهين نر از 36 تا 50 و طول شاهين ماده از 45 تا 58 مي‌رسد. متوسط وزن شاهين ماده به 850 گرم مي‌رسد. a
ریخت‌شناسی: دم نسبتاً کوتاه و بال‌های دراز و نوک تیزی دارد. در پرواز، به سادگی، از شکل لنگر مانندش، خصوصاً هنگام حمله برای گرفتن شکار، شناخته می‌شود. پرنده‌ی بالغ، با سر و سبیل پهن سیاه، که در تضاد با سفیدی گلو گوشپرهاست، از بالابان و لاچین تمیز داده می شود. روتنه خاکستری تیره و زیر تنه سفید، با رگه‌های فراوان عرضی سیاه که تا زیردم امداد دارد، دیده می‌شود و سینه‌ی سفید نخودی و رگه‌های طولی کمتر فشرده‌ای دارد. در پرنده‌ی نابالغ، سطح پشتی خاکستری مایل به قهوه‌ای، زیرتنه نخودی با رگه رگه‌ی طولی قهوه‌ای و سفیدی کمتر در گلو سینه دیده می‌شود.a
رژیم غذایی: عمدتاً از پرندگان تغذيه مي‌كند. در ميان پرندگان كبوتر بيشتر از پرندگان ديگر مانند باقرقره شكار مي‌شوند. پستانداران كوچك (بيشتر از همه خفاش) و خزندگان نيز در شكار‌هاي شاهين قرار دارند.a
زادآوری: در اوايل بهار 2 تا 6 تخم، (هر دو روز يك تخم) مي‌گذارد. تا هفته پنجم جوجه‌ها متولد و تا 6 هفته بعد از آن آماده پرواز مي‌شوند. متوسط طول عمر شاهين در طبيعت 13 سال است. در اسارت به بيش از 20 سال نيز مي‌رسد. a
وضعیت حفاظتی: این پرنده در زمره‌ی پرندگان حفاظت شده است. a
a
مطالب قابل توجه: a
- شاهين ماده به طور چشمگیری از نر آن بزرگتر است. اين تفاوت به 20% در طول و 50% در وزن مي‌رسد.a
- هنگام شکار، با بال‌های تقریبا بسته و با سرعتی بسیار زیاد، بر طعمه فرود می‌آید و با فرو بردن چنگال‌هاي خود بر گردن، شكارش را مي‌كشد. در مناطقي كه پستانداران كوچك فراوان است نزديك به سطح يا روي زمين شكار مي‌كند.a
- والدين براي آموزش شكار، طعمه‌هاي شكار شده را در آسمان رها مي‌كنند و پرندگان جوان آن را به چنگ مي‌آورند.a
- شاهين احتمالاً با سرعت 300 كيلومتر در ساعت، سريع‌ترين در ميان جانداران است. a
- شاهين‌هاي جوان ممكن است توسط پرنده‌هاي شكاري ديگر مانند جغد شاخدار شكار شوند و يا در آشيانه‌هاي در دسترس، مورد حمله پستانداران گوشتخوار قرار گيرند.a
- شاهين پرنده‌اي تك همسر است و تا چند دوره زادو ولد يا در طول زندگي به هم وفادارند.a
- يكي از روش‌هاي جبران كاهش جمعيت شاهين و پرندگان هم خانواده آن، پرورش و رها سازي در شهرها است. ساختمان‌هاي بلند شهرها و وجود پرندگان كوچك و كبوتر توانسته است جمعيت اين پرنده را در آمريكا افزايش دهد.a
- 19 زيرگونه از شاهين با تفاوت مشخص در رنگ و اندازه وجود دارد.a
a
a
منابع : a
1- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a