قرقي
قرقيa
نام فارسی: قرقيa
نام انگلیسی: Sparrowhawk a
نام علمی: Accipiter nisusa
خانواده: قوشيان (Accipiteridae)a
a
a
جمعیت: نامعلومa
زیستگاه: این پرنده ساكن اراضي جنگلي، بيشه و بوته‌زارهاي نواحي معتدل است. از مناطق با زمستان سرد به مناطق ديگر براي زمستان گذراني مهاجرت مي‌كند. آشيانه اين پرنده در درختان و درختچه‌هاي نزديك روستاها و شهرها را نيز ديده ميشود. a
پراکنش: در آسيا، اروپا، شمال آفريقا پراكنده است. در ایران نیمه مهاجر و فراوان است.در شمال و شمال غربي كشور زادو ولد مي‌كند.a
اندازه: پرنده ماده به طور مشخصي از پرنده نر بزرگتر است. طول پرنده‌ی نر 28 سانتی‌متر، وزن به 200 و در پرنده‌ی ماده طول به 38 سانتی‌متر، وزن به 360 گرم و طول دو بال در آن به 80 سانتي‌متر مي‌رسد. a
ریخت‌شناسی: انتهای بدن لاغر و دم بلند و باریک با انتهای مستطیل شکل و سر کمتر جلو آمده است. روتنه، در پرنده‌ی نر، به خاکستری پر رنگ با گونه‌های خرمایی و لکه‌ی سفیدی در پس گردن، و در پرنده‌ی ماده، قهوه‌ای مایل به سیاه با نوار آبرویی پیوسته باریک به رنگ سفید، با امتداد در پشت سر دیده می‌شود. در پرنده‌ی نر، زیر دمگاه سفید و روی دم خاکستری است که در آن نوارهای عرضی سیاه رنگ به چشم می خورد. زیر تنه سفید است که در آن راه راه عرضی نزديک به هم؛ به رنگ قهوه‌ای تا قهوه‌ای تیره دیده می‌شود. در پرنده‌ی ماده، زیر دمگاه و زیرتنه سفید است و در آن راه راه عرضی قهوه‌ای کمرنگ مشاهده می‌شود.a
رژیم غذایی: بيشتر از پرندگان كوچك به اندازه گنجشك، كبوتر، ماكيان مانند كبك، از پستانداران كوچك مانند خرگوش‌هاي جوان، موش صحرايي، مارمولك و دوزستان نيز تغذيه مي‌كند.a
زادآوری: اوايل بهار فصل زادو ولد اين پرنده است. پرنده ماده 4 تا 5 تخم گذاشته و تا بيرون آمدن جوجه‌ها از تخم 33 روز طول مي‌كشد. جوجه‌ها در 4 هفتگي پرواز مي‌كنند و در كمتر از دو ماه از تولد مستقل مي‌شوند. a
وضعیت حفاظتی: این پرنده، در زمره‌ی پرندگان حمایت شده است. بنابراین، برای حفاظت از آن، اقدامات ویژه حفاظتی، خصوصاً در مناطق تولید مثلش درآذربایجان شرقی و غربی، ضروری است.a
a
مطالب قابل توجه: a
- قرقي در ميان پرنده‌ها، يكي از بزرگترين تفاوت‌ها در اندازه دو جنس نر و ماده نشان مي‌دهد. پرنده ماده‌ها تا 25% از پرنده نر بزرگتر و حدوداً هم اندازه‌ی نر طرلان‌اند. a
- قرقي‌ها به صورت اجتماعي ديده نمي‌شوند. قرقي در فصل زادآوري همان سال تك همسر است. معمولاً در سال بعد همسر ديگري انتخاب ميشود. a
- تلفات جوجه‌هاي قرقي بالاست. دلايل آن، از ميان رفتن جوجه‌هاي جوانتر براي رقابت در دريافت غذا از والدين و شكار جوجه‌ها توسط پرندگان شكاري ديگر مانند طرلان و باز است. در غلب موارد پرنده ماده مي‌تواند از آشيانه دفاع كند. پرندگان نر جوان تلفات بيشتري دارند، جثه آن‌ها كوچكتر است و گزينه‌هاي شكار‌هاي‌شان كمتر است. طول عمر قرقي در طبيعت از 3 تا 20 سال گزارش شده است. a
- هنگام شکار در بالای پر چین‌های و حصارها و در زیر درختان گشت زده و با حرکتی سریع به پرندگان و پستانداران کوچک حمله می‌کند. a
a
منابع : a
1- منصوري، جمشيد، راهنماي پرندگان ايران، كتاب فرزانه، 1387a
- به پيوند‌ها رجوع شود.a