تندوره

پارك ملي تندورهa

a

موقعيت: پارک ملی تندوره با وسعت 35540 هكتار در استان خراسان رضوي، در شهرستان دره‌گز، نزديکی مرز ترکمنستان و در مسير ارتباطي دره‌گز - قوچان قرار دارد.a

ارتفاع: مرتفع‌ترین نقطه این منطقه قله قنبرعلی در جنوب محدوده به ارتفاع ۲۵۸۶ متر است و پست‌ترین نقطه با ارتفاع ۸۸۴ متر در بخش شمالی محدوده قرار دارد.a

اقليم: پارك ملي تندوره در اقليم گرم و نيمه‌خشك واقع است. میزان بارندگی سالانه حدود 364.88 میلی‌متر و توزیع بارندگی در فصول مختلف بسیار متفاوت است. بیشترین مقدار بارندگی منطقه در فصل زمستان و بهار اتفاق می‌افتد که جمعاً بین 72 تا 76 در صد از کل بارندگی سالانه را تشکیل می‌دهد. متوسط گرمترين ماه سال تيرماه 34.15 و متوسط درجه حرارت سردترين ماه سال 2.7 درجه سانتي‌گراد براساس آمار ايستگاه‌هاي هواشناسي درگز و سنگ سوراخ مي‌باشد.a

مديريت و حفاظت: پارک ملی تندوره با مساحت73435 هکتاردر بهمن ماه سال 1347به‌عنوان منطقه‌ی حفاظت تندوره قرق گردید و از آن پس با تغيير عنوان حفاظتي و قوانين مربوط در چند مصوبه، با وسعت 35540 هكتار تحت عنوان پارك ملي در سال 1361 معرفي گرديد. در قسمت شمال وغرب پارک و پیوسته به آن، منطقه‌ی حفاظت شده‌ای تحت همین عنوان[تندوره] با مساحت 2300 هکتار وجود دارد. با جدا شدن قسمتي از پارك تحت عنوان منطقه حفاظت شده امكان احداث جاده كه در پارك هاي ملي ممنوع است، از نظر قانوني فراهم شد. a

a

ويژگي‌هاي طبيعي وجاذبه‌ها: a

- پارك ملي تندوره در منطقه‌ای کوهستانی با صخره‌ها و تپه‌ماهورهای متعدد و دره‌های ژرف و پرشیب که پوشیده از گیاهان مختلف است قرار دارد و یکی از بهترین زیستگاهای جانوران وحشی به‌ویژه قوچ و میش اوریال و پلنگ است.a

- عمده‌ترین منابع آبی پارک ملي تندوره چشمه چهلمیر می‌باشد. حدود 31 چشمه و 8 حلقه چاه نيز در منطقه وجود دارد. با تمهیداتی که طی سال‌های متمادی به‌عمل آمده این کمبود با ایجاد آبشخورها، منابع ذخیره و انتقال جبران گشته به گونه‌ای که نمی‌توان آن را به‌عنوان یک عامل محدود کننده در پارک به حساب آورد. a

- پارک ملي تندوره را مي‌توان بهشت گياهان دارويي ناميد. آن‌طوركه تأمين ذخيره ‌بذر و تحقيق و پژوهش در زمينه گونه‌هاي گياهي در اين منطقه انجام مي‌شود.a

- چهلمير واقع در پارك ملي تندوره بهترين زيستگاه پلنگ ايراني بوده و به پلنگستان ايران مشهور است و پنج گونه از هفت گونه گربه‌سان مهم ايران ازجمله گربه وحشي، گربه جنگلي و گربه پالاس است. بيش از 60 قلاده پلنگ در اين پارك سرشماري شده‌است. a

- پارک ملي تندوره به لطف کوهستاني و صعب العبور بودنش تاکنون بکر باقي مانده و به‌واسطه سیمای طبیعی خود یکی از زیباترین بخش های طبیعت دست‌نخورده ایران است.a

- بهره‌گيري از مؤلفه‌هاي طبيعي و زيستي پارك درجهت طبيعت‌گردي مي‌تواند منطقه را از جهت اشتغالزايي و درآمدزايي توانمند سازد. a

a

عوامل تهديد كننده منطقه: a

احداث جاده و تفرجگاه در منطقه، در صورت عدم مطالعات كارشناسي شده از عوامل تهديد منطقه مي‌باشد. هرچند برخي كارشناسان از اساس با ايجاد تفرجگاه در منطقه مخالف بوده و آن را زمينه‌ساز از بين‌رفتن گونه‌هاي جانوري و گياهي و سيماي طبيعي دست‌نخورده آن مي‌دانند. به عقيده اينان با ساخت تفرجگاه و احداث جاده‌، ضرورتاً تاسيسات سرويس بهداشتي، دفع زباله و فاضلاب، امكانات محوطه و پاركينگ مراکز اقامتي و تفريحي ايجاد مي‌شود و عواقب جبران‌ناپذيري از جمله ايجاد تنش براي حيات وحش و تخريب منطقه با حضور بيشتر مردم، هدر دادن منابع آبي منطقه، افزايش راه هاي دسترسي و راحت‌تر و نزديكتر كردن شكارچيان، تلف شدن حيوانات در جاده و تعارض ساختمان‌ها با سيماي طبيعي منطقه را به‌دنبال خواهد داشت. ساختارهاي انسان ساخته بايد با منظره طبيعي منطقه همخواني داشته و در حداقل خود و از افق ديد خارج باشند.a

به عقيده كارشناسان مخالف ايجاد تفرجگاه در منطقه در زون تفرجي پارك‌هاي ملي، گردشگران صرفاً راهنمايي مي‌شوند تا ازشگفتي‌ها و زيبايي‌هاي آن بازديد نمايند. نه اينكه از هتل، پاركينگ و وسايل رفاهي بهره ببرند.a

در حال حاضر تفرجگاه چشمه چهلمير ايجاد شده و تفرجگاه علي‌بلاغ و چرلاق به‌زودي در اين منطقه احداث مي‌شود.a

فنس‌کشي نشدن پارک ملي تندوره يكي ديگر از عواملي است كه مي‌تواند تهديدي براي حيات جانوري پارك باشد. هجوم حيوانات وحشي (گراز، آهو، قوچ و حتي پلنگ) به مزارع و باغات روستاييان علاوه بر وارد كردن زيان به كشاورزان ، اين حيوانات را در معرض شكار قرار مي‌دهد. a

a

تنوع گياهي: در این پارک تا کنون 60 خانواده گیاهی با 373 گونه تشخیص داده شده که در این میان خانواده Compositea با 6/12 درصد و 47 گونه بالاترین تنوع گونه‌ای را به خود اختصاص داده‌است.a

برخي گونه‌هاي گياهي پارك ملي تندوره عبارتند از: سياه‌كركو، گوجه وحشی، آلبالوی وحشی، شیر خشت، زرشک، گل گاو‌زبان، آفتاب‌پرست، گل فراموشم کن، گل استکانی، چوبک، میخک وحشی، گل عروس، بومادرون، بابونه، درمنه گل گندم، کنگر، سرپوشک، گل‌کاغذی، پیچک، ترتیزک، خاکشیر، ارس، سنجد، شاتره، شمعدانی وحشی، دم‌روباهی، جو پیاز دار، زنبق وحشی، سنبل بیابانی، گون، آدونيس، موسير، سيركوهي ..... .a

پرندگان: مهمترين پرندگان پارک ملی بمو عبارتند از عقاب طلایی، هما، کرکس، هوبره، جغد، زنبورخور، سنگ‌چشم، عقاب مارخور، كاكلي، سارگپه، دال، کبک، سسک، تیهو، کوکر، سفید، سینه‌سیاه و... .a

پستانداران: مهمترين پستانداران پارك ملي تندوره عبارتنداز: قوچ اوريال، كل و بز، پلنگ، گربه وحشي، گربه جنگلي، گربه پالاس، گراز، گرگ،‌تشي، رودك، سمور سنگي، ‌سنجاب زميني، پايكا، دوپاي كوچك.a

خزندگان: مهمترين خزندگان پارك ملي تندوره عبارتنداز لاك پشت مهميزدارمعمولي، ماركبري، مارجعفري، مار شاخدار، افعي پلنگي، آگاماي خراساني، بزمجه.a

a

منابع : a

· بيات حميدرضا، مجنونيان هنريك، شكرايي فريبرز، پارك ملي تندوره، انتشارات سازمان حفاظت محيط زيست، 1363a

· آقاميري سيدحسن، گلستاني حسين، بيژني محمود، پارك ملي و منطقه حفاظت شده تندوره، انتشارات سازمان حفاظت محيط زيست خراسان رضوي، 1385a

· http: //isna.ir/isna/NewsView تاريخ خبر: 4/7/1389 a

· http: //isna.ir/isna/NewsView تاريخ خبر: 3/1/1389a

· http: //www.mardomsalari.com تاريخ خبر: 2/11/1387 a

· http: //khorasan.isna.ir تاريخ خبر: 14/7/1389a

· http: //www.khorasannews.com تاريخ خبر: 12/11/1389a