سوسمار دم تيغي ايراني
سوسمار خاردم ایرانیa
a
نام فارسي: سوسمار خاردم/ سوسمار دم‌تیغیa
a
نام انگليسي: Iranian Spiny - Tailed lizarda
a
نام علمي: Uromastyx asmussia
a
خانواده: سوسمارهای خاردم (Uromastycidae)a
a
جمعيت: نامعلومa
a
پراکنش: سوسمار خاردم ایرانی در افغانستان، پاکستان و در شرق و بخش‌های مرکزی ایران؛ خراسان جنوبي، خراسان رضوي، سيستان و بلوچستان، سمنان، تهران، قم، اصفهان، يزد زيست می‌کند.a
a
زيست‌گاه: این سوسمار در نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی، در دشت ها، دره‌ها و نواحی خاکی- شنی یا ریگ‌زارها و زمین‌های سنگی با پوشش گیاهی اندک و پراکنده و تپه‌ماهور‌ها دیده می‌شود.a
a
اندازه: نوک پوزه تا انتهای دم این سوسمار حداکثر 60 سانتي‌متر است.a
a
ريخت‌شناسي: بدنی تخت، سری کوچک، دمی کوتاه و تخت پوشیده شده با حلقه‌هایی از فلس‌های خار مانند دارد. اين حلقه‌ها در پهن‌ترين قسمت دم شامل 7 تا 8 فلس خاردار هستند. به رنگ‌های قهوه‌ای تا سبز زیتونی مایل به سیاه، همراه با خال، لکه و نوارهای عرضی به رنگ‌های روشن دیده می‌شود.a
a
رژيم غذايي: پیش از بلوغ، از حشره‌ها و گیاهان تغذیه می‌کند. اما پس از بلوغ بیش‌تر گیاه می‌خورد. a
a
زادآوري: سوسمار خاردم ماده، در بهار يا تابستان تخم می‌گذارد و لقاح آن داخلی است. a
a
وضعيت حفاظت: نياز به اقدام حفاظتي ندارد.a
a
a
مطالب قابل توجه: a
a
1- حلقه‌هایی از فلس‌های مخروطي درشت و خار مانند روی دم، سبب شده است که به این سوسمار خاردم گفته شود.a
2- سوسمار خاردم ایرانی وقتی گرفتار شود با تکان دادن شدید دم گرز مانند خود سعی می‌کند به دشمن آسیب بزند و بگریزد. ضربه‌های دم سوسمارهای بالغ بسیار دردناک است!a
a
3- وجود فلس‌هاي خار مانند ظاهر اين سوسمار بي آزار و عمدتاً گياه خوار را ترسناك مي‌كند.a
4- سوسمار خاردم 7 تا 10 تخم در سال مي‌گذارد. a
5- این سوسمار توانایی دویدن در مسافت‌های طولانی راندارد و از این‌رو، بیش‌تر وقت‌ها در کنار لانه‌ی خود به استراحت مشغول می‌شود و به محض احساس خطر، به درون لانه پناه می‌برد.a
6- سوسمارهای خاردم در توده‌های شنی و حتی آب رفت‌های سیلی فشرده، حفره‌های بزرگی ایجاد می‌کنند و در آن پناه میگیرند. در بعضی گونه‌ها سوسمارهای خاردم، این حفره‌ها تا چند متر طول داشته و داراي چند گذرگاه جانبي است.a
7- اين سوسمار مورد شكار حيوانات ديگر قرار گرفته و در برخی کشورها، انسان‌ها نیز آن‌ها را شکار كرده و می‌خورند.a
a
مآخذ: a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- رستگار پوياني، نصر‌الله، راهنماي صحرايي خزندگان ايران، جلد اول( سوسماران)، دانشگاه رازي، 1385a
3- محمديان، حسن، خزندگان و دوزيستان ايران، شب‌پره، 1382a