خارپشت ايراني
خارپشت ایرانیa
a
a
a
نام فارسی: خارپشت ایرانیa
a
نام انگلیسی: Brandt,s Hedgehog a
a
نام علمی: Paraechinus hypomelas a
a
خانواده: خارپشت‌ها (Erinaceidae)a
a
a
جمعیت: نامعلومa
پراکنش: در جنوب و جنوب غربی آسیا و درایران در اغلب شهرستان‌ها، به جز مناطق شمالی و شمالغربی پراکنده است.a
زیست‌گاه: خارپشت ایرانی در بوته‌زارها، زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها زندگی می‌کند. a
اندازه: طول بدن این پستاندار در حدود 210 تا 290 میلی‌متر و طول دم آن در حدود 19 تا40 میلی‌متر است. وزن بدن خارپشت ایرانی به 400تا700 گرم می‌رسد.a
ریخت‌شناسی: این خارپشت جثه‌ای گرد و توپی شکل دارد. روی بدن از خارها پوشیده شده و گوش‌ها مثلثی شکل و بسیار بلند است. به‌طوری که وقتی از پشت به این جانور نگاه می‌کنید، گوش‌هایش دیده می‌شود. رنگ کلی بدن این جانور سیاه به‌نظر می‌رسد، زیرا خارها نوارهای سیاه و زردی دارند که چون نوار انتهایی سیاه است رنگ کلی بدن سیاه به‌نظر می‌آید.a
رژیم غذایی: خارپشت ایرانی اغلب از میوه‌ها، حشره‌ها و بی‌مهرگان و گاهی از موش، مارمولک و مار تغذیه می‌کند.a
زادآوری: خارپشت ماده اوایل بهار تا آخر تابستان، بچه می‌زاید.a
وضعیت حفاظتی: در ایران، درباره‌ی وضعیت جمعیت این گونه نگرانی وجود ندارد.a
a
مطالب قابل توجه: a
a
1- خارپشت ایرانی بلندترین خار را در میان خار پشت‌ها دارد و طول آن به 38 میلی‌متر هم می‌رسد. موهای زیر بدن این خارپشت از سیاه تا سفید متغیر است. a
2- خارپشت‌ها به خاطر دارا بودن خار، دشمنان طبیعی اندکی دارند. ولی با این وجود برخی از این دشمنان، برای آن که پوزه‌شان با خارهای آنها زخمی نشود این پستاندار را مجبور می‌کنند باز شود. برای این کار آن را درون نهر آب می‌اندازند! در این حالت، خارپشت از هم باز می‌شود و جانور مهاجم، خارپشت بی‌دفاع را می‌خورد.a
3- خارپشت‌ها در اواخر پاییز و اوایل زمستان، به خواب زمستانی فرو می‌روند و ضربان قلب آنها از 190 بار در دقیقه به 3 تا 15 بار در دقیقه کاهش می‌یابد.a
4- خارپشت‌ها از آن‌جا که در مقابل سم مقاومت زیادی دارند. می‌توانند از جانوران سمی مانند مار و عقرب تغذیه کنند. خارپشت به آرامی به مار نزدیک می‌شود و در یک فرصت مناسب، با سرعت زیاد و به‌صورت ناگهانی به آن حمله می‌کند . پس از گرفتن مار، آن را با خارهایش محکم به زمین میخ کوب می کند و با دندان هایش مهره‌های پشت آن را می‌شکند و شکارش را می‌خورد.a
5- در نقاط گوناگون دنیا، خارپشت‌ها یکی از حیوانات محبوب خانگی هستند.a
6- خارپشت‌ها نقش بسیار مهمی در کنترل آفت‌ها و به خصوص حشره‌ها دارند. از آن‌جا که آن ها عادت به کندن زمین دارند گاهی لانه موش‌ها و سایر جوندگان را می‌کنند و از بچه‌های آنان تغذیه می‌کنند. برخی از انسان‌ها برای از بین بردن مار و عقرب از خار پشت‌ها استفاده می‌کنند.a
7- خارپشت‌ها موجوداتی شب فعالند. آنها روزها در لانه‌های خود به استراحت می‌پردازند و شب‌ها برای یافتن غذا و سایر فعالیت‌ها، از لانه خارج می‌شوند. چشم‌های قوی آنها برای دید در شب سازگاری یافته است. خارپشت همچنين داراي حس شنوايي وبويايي قوي است.a
a
8- خارپشت‌ها از پاهای جلویی و چنگال‌های قوی خود برای حفر کردن زمین و ساختن لانه استفاده می کنند. آنها کف لانه‌هایشان را با علف‌های نرم، برگ، خزه و... فرش می‌کنند.a
9- تنها شکارچیان تخصص‌یافته خارپشت‌ها جغدهای بزرگ و گورکن‌ها هستند.a
a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a