خرگوش
خرگوش a
a
نام فارسی: خرگوش غربی( اروپایی)a
نام انگلیسی: Brown Hare a
نام علمی: Lepus europaeuea
خانواده: خرگوش‌ها Leporidae))a
a
جمعیت : نامعلومa
پراکنش: در اروپا و غرب آسیا، درمناطق غربی ایران از جنوب غربی دریای مازندران، آذربایجان و کردستان تا خوزستان دیده می‌شود.a
زیست‌گاه: در تمام زیست‌گاه‌های کشور، اعم از مناطق جنگلی، کوهستانی و بیابانی و استپی زندگی می‌کند.a
اندازه: طول بدن خرگوش 40تا 68 سانتی‌متر و وزن آن 1.5 تا 7 کیلوگرم است.a
ریخت‌شناسی: جثه‌ی خرگوش بزرگ‌تر از گربه اهلی است و گوش‌های بسیار بلندی با انتهای گرد و نوک سیاه دارد. چشم‌هایش درشت، دمش کوتاه، پاهایش بلند‌تر از دست‌ها و رنگ بدنش از خاکستری کم رنگ تا قهوه‌ای تیره است. بالای دم این حیوان سیاه رنگ و زیر آن سفید است.a
رژیم غذایی: خرگوش از قسمت‌های گوناگون گیاهان مانند ریشه، پوست، جوانه و میوه و در زمستان از بوته‌ها تغذیه می‌کند.a
زاد‌آوری: خرگوش ماده در تمام فصل‌ها بچه می‌زاید.a
وضعیت حفاظتی: در حال حاضر خطری نسل آن را در ایران تهدید نمی‌کند. فقط در برخی نواحی کردستان، به دلیل شکار بی‌رویه، جمعیت آن رو به کاهش است.a
a
مطالب قابل توجه: a
1- در گذشته، خرگوش‌ها را مانند موش‌ها و .... جزو جوندگان می‌دانستند. اما تحقیقات نشان داد که آن‌ها به سم‌داران بیش‌تر شباهت دارند. خرگوش‌ها بر خلاف جوندگان، برای خوردن غذا از دست‌های خود استفاده نمی‌کنند؛ بلکه مانند سم‌داران به سرعت معده‌ی خود را از غذا پر می‌کنند و پس از رفتن به جای امن، غذا را مجدداً می‌جوند. خرگوش‌ها دو جفت دندان پیشین در فک بالادارند در صورتی که در جوندگان فقط یک جفت دندان پیشین وجود دارد. دندان‌های پیشین همانند جوندگان در تمام طول عمر حیوان در حال رشد است.a
2- خرگوش‌ها چند لانه دارند که آن‌ها را با توجه به جهت باد ساخته‌اند و در زمان‌های متفاوتی از این لانه‌ها استفاده می‌کنند. هیچ‌گاه مستقیماً به طرف لانه نمی‌روند و برای گیج کردن حیواناتی که آن‌ها را از روی ردشان تعقیب می‌کنند، چند بار از مسیر‌های متفاوت حرکت می‌کنند و سپس به لانه می‌روند.a
3- خرگوش‌ها پرش‌های بسیار طولانی دارند. آن‌ها می‌توانند 7 متر در طول بجهند و تا 3 متر ارتفاع، به آسانی بپرند. آن‌ها در حالی که گوش‌های خود را خوابانده‌اند، در زیر بوته‌ها استراحت می‌کنند . به‌محض این که فاصله دشمن با آن‌ها کم تر از 2 تا3 متر بشود، به سرعت فرار می‌کنند. خرگوش‌ها با سرعت 56 کیلومتر بر ساعت می‌دوند.a
4- در کف دست و پای خرگوش‌ها موهای زبر و برس مانندی وجود دارد. این موها که زیاد هم بلند نیستند، باعث چسبندگی و جلو‌گیری از اصطحکاک در هنگام فرار با سرعت زیاد می‌شوند.a
5- خرگوش‌ها در زمان احساس خطر، از دو روش برای آگاه کردن همسایگان خود استفاده می‌کنند. یکی از این روش‌ها، ساییدن دندان‌ها روی هم و تولید صدایی ملایم و آهسته و روش دیگر کوبیدن پا روی زمین است. با آن که این صداها بسیار ملایم و آهسته است، گوش‌های بلند خرگوش این صداها را به راحتی می‌شنود.a
6- خرگوش‌های‌ایران به سه گونه‌ی مجزا شامل خرگوش غربی، خرگوش تولای یا شرقی که در نواحی شرقی تا مرز افغانستان زندگی می‌کند و خرگوش صحرایی یا کیپ تقسیم شده است که پراکندگی آن در ایران نیازمند مطالعات بیش‌تر است.a
7- خرگوش بطور طبيعي و غريزي رفتاري تحت عنوان مدفوع‌‌خواري‌دارد. اين حيوانات دو نوع مدفوع توليد مي‌كنند كه يك نوع آن بشكل دانه‌اي و نوع ديگر بحالت خميري است. نوع دوم غني از تركيبات پروتئيني و ويتاميني است و حيوان فقط اين نوع مدفوع را مورد تغذيه قرار مي‌دهد. اين عمل معمولاً صبح زود انجام مي‌شود و حيوان مدفوع را مستقيماً از مخرج خود مي‌گيرد و بدين‌ترتيب بخشي‌از نياز بدن به پروتئين و تركيبات ويتاميني را تأمين مي‌نمايد.a
8- در فقه شافعي خوردن گوشت خرگوش حلال است و به‌علت شكار بي‌رويه، به‌خصوص بوسيله تازي، جمعيت آن در مناطق كردنشين به شدت كاهش يافته‌‌است.a
9- خرگوش‌ها چند بار در سال و هر بار تا 4 و گاهي تا 7 بچه با دوره بارداري حدود 42روزه مي‌زايند.a
a
منابع : a
1- ابراهيمي، مهرگان، فرهنگ‌نامه حيات وحش ايران، نشر طلايي، 1390a
2- ضيايي، هوشنگ، راهنماي صحرايي پستانداران ايران، سازمان حفاظت محيط زيست، 1375 a